سخت افزار ها

ابزارهای ارتباطی یا همان سخت‌افزارها، از اساسی‌ترین عناصر شبکهٔ عنکبوتی به شمار می‌روند. هر تحولی که در حوزهٔ سخت‌افزاری ارتباطات ایجاد شود، بر عملکرد سایر بخش‌های ارتباطی تأثیر زیادی می‌گذارد. بنابراین، تحولات حوزهٔ سخت‌افزاری بسیار مهم بوده، باید با نگاهی موشکافانه موردبررسی قرار گیرد.

سخت‌افزارهای ارتباطی به دو گروه کلی تقسیم می‌شوند:

1 سخت‌افزارهای پایه

سخت‌افزارهای پایه عبارت‌اند از سخت‌افزارهایی که اساس و پایهٔ ایجاد فضای مجازی را تشکیل می‌دهند. این سخت‌افزارها از اهمیت و ضرورت بیش‌تری نسبت به دیگر سخت‌افزارها برخوردارند. سخت‌افزارهای پایه، خود به سه گروه تقسیم می‌شوند:

- سخت‌افزارهای انتقال اطلاعات

این سخت‌افزارها، کلیهٔ ابزارهایی هستند که در انتقال اطلاعات (ارسال یا دریافت)، به‌طور مستقیم دخیل هستند. برخی از مهم‌ترین سخت‌افزارهای انتقال اطلاعات عبارت‌اند از: کابل فیبر نوری و امواج الکترومغناطیس.

- سخت‌افزارهای ذخیره‌سازی حجم وسیع اطلاعات

سخت‌افزارهای ذخیره‌سازی اطلاعات، ابزارهایی هستند که اطلاعات را در حجم بسیار بالایی ذخیره می‌کنند. این سخت‌افزارها هم در فناوری اطلاعات به کار می‌روند و هم در فناوری ارتباطات. برخی از مهم‌ترین سخت‌افزارهای ذخیره‌سازی اطلاعات عبارت‌اند از: سرور، دیتاسنتر، اَبر اطلاعات و حافظه‌های ابری.

سخت‌افزارهای ذخیره‌سازی اطلاعات هرکدام به نحوی، ضمن ذخیره‌سازی اطلاعات، آن را در دسترس دیگران قرار می‌دهند. محتوای تمامی سایت‌ها، شبکه‌های اجتماعی و... توسط این سخت‌افزارها ذخیره‌سازی شده و در دسترس کاربران قرار می‌گیرد.

- سخت‌افزارهای پردازش داده^[1] (data)

سخت‌افزارهای پردازش داده، از مهم‌ترین ابزارهای فناوری ارتباطات و اطلاعات هستند. این ابزار به مدیران این امکان را می‌دهد تا داده‌ها را پردازش کرده و پس از تحلیل داده‌ها توسط نرم‌افزار پایش داده، اقدام به برنامه‌ریزی کنند. مسلماً یکی از داده‌هایی که به‌صورت ویژه مورد پردازش قرار می‌گیرد، پردازش داده‌های کاربران است. «سی‌پی‌یو» و یا پردازشگرهای بسیار قوی، مهم‌ترین سخت‌افزار پردازش داده‌ها هستند.

شرکت‌های بزرگ تولید پردازشگر عبارت‌اند از: اینتل (Intel)، اِی‌اِم‌دی (AMD)، آی‌بی‌اِم (IBM)، اِنویدیا (nVidia)، کوالکام (Qualcomm)، سامسونگ (Samsung)، اپل (Apple) و مدیاتِک (MediaTek).

2 سخت‌افزارهای کاربردی

این گروه شامل کلیهٔ سخت‌افزارهایی می‌شود که مورداستفادهٔ فراوان کاربران قرار می‌گیرد. دستگاه‌های بازی، تلبت و تلفن همراه، رایانه، حافظه‌های جانبی و داخلی، گیرنده‌های تلویزیونی و رادیویی و... ازجملهٔ این سخت‌افزارها می‌باشند.

در چند سال گذشته، خصوصاً سال‌های 2012 – 2015 م در ابزارهای ارتباطی تغییرات وسیعی در 6 جهت عمده اتفاق افتاد. بررسی فرایند و جهات تغییر موجب جلب نگاه موشکافانه‌تری به این موضوع خواهد شد. شش تغییر عمده در ابزارهای ارتباطی عبارت‌اند از:

الف) تعاملی شدن

ابزارهای ارتباطی در حال تحولی بزرگ هستند و از حالت یک‌سویه بودن به‌سوی تعاملی شدن حرکت می‌کنند. درگذشته غالب ابزارهای ارتباطی فقط پیام را به مخاطبان انتقال می‌دادند؛ اما اکنون غالب ابزارهای ارتباطی به‌گونه‌ای طراحی‌شده‌اند که با کاربر تعامل دوسویه داشته باشند؛ هم از کاربر پیام دریافت کنند و هم به او پیام ارسال نمایند. تلویزیون تعاملی، بازی دستگاه‌های تعاملی، تلفن‌های هوشمند، گجت‌های پوشیدنی مانند ساعت، حلقه، انگشتر، عینک هوشمند و... همگی ابزارهایی هستند که کاملاً با کاربران ارتباط دو و چند سویه دارند. دراین‌بین، تلفن هوشمند از اهمیت بیش‌تری برخوردار است؛ زیرا این ابزار به‌غیراز انسان، با سایر ابزارهای هوشمند نیز تعامل دارد. تمام ابزارهای هوشمند می‌توانند با تلفن همراه در ارتباط باشند!

باید توجه داشت که تعامل بین کاربر و تلفن همراه با تکمیل پروژه‌های مربوط به دستیارهای صوتی بانام‌های «سیری»، «گوگل نو» و «کورتانا» بیش‌تر و بیش‌تر خواهد شد.

ب) چند کاربردی شدن

ابزارهای ارتباطی از حالت تک کاربردی به‌سوی چند کاربردی شدن در حال گذرند. درگذشته هر ابزار ارتباطی معمولاً تنها عهده‌دار یک‌جهت ارتباطی بود؛ اما اکنون غالب ابزارهای ارتباطی چندوظیفهٔ ارتباطی را عهده‌دار شده‌اند. به‌عنوان نمونه، امروزه تلفن همراه عهده‌دار این امور است: دستگاه دورنگار، تلفن، اینترنت، دوربین عکاسی، حضور در شبکه‌های به‌اصطلاح اجتماعی، بازی‌های مهیج، برنامه‌های سرگرم‌کننده جهت پر کردن اوقات فراغت، دیدن فیلم و سریال، مشاهدهٔ کانال‌های ماهواره‌ای، ارسال و دریافت پیامک و ایمیل، خبررسانی، کتابخانه‌های دیجیتال، مسیریابی، ارسال و دریافت فایل‌های متنوع و در حجم‌های گوناگون، امور مالی، تنظیم برنامه‌های زندگی و... . تلویزیون‌های هوشمند نیز عهده‌دار برنامه‌های سرگرم‌کننده، دیدن اینترنت، دی‌وی‌دی، گیرندهٔ دیجیتال و ماهواره، دیدن کانال‌های تلویزیونی، بازی و... می‌باشند.

همان‌گونه که ملاحظه می‌شود، هر یک از ابزارهای ارتباطی ابعاد مختلفی از ارتباطات ما را در برمی‌گیرند.

ج) گستردگی فراوان

ابزارهای ارتباطی دامنهٔ خود را گسترش می‌دهند و از اتومبیل و لوازم پرکاربرد آشپزخانه تا سامانه‌های امنیتی و کنترلی خانه، محل کار و تحصیل، لوازم شخصی و... را شامل می­شوند. از برنامه‌های طراحان شبکهٔ عنکبوتی این است که این ابزارها دامنهٔ کمّی خود را از حالت سنّتی خارج کرده و تمام ابزارهای پرکاربرد زندگی را تحت پوشش خود قرار دهند. ماشین لباسشویی، یخچال و تلویزیون، قهوه ساز، ساعت و انگشتر، عینک، سامانه‌های امنیتی، اتومبیل، پرینتر، گوشی‌های تلفن، دوربین و... هوشمند شده‌اند و به‌زودی شاهد حمام و دستشویی هوشمند، محل کار هوشمند، خانهٔ هوشمند و در یک‌کلام «زندگی هوشمند» خواهیم بود.

تلفن همراه در زندگی هوشمند آیندهٔ بشر، کلیدی‌ترین نقش را بازی خواهد کرد. زمانی مردم می‌توانند از تمام مواهب زندگی هوشمند بهره‌مند باشند که تلفن هوشمند داشته باشند و رابط کاربری بین تلفن هوشمند و سایر ابزارها را بر روی گوشی خود نصب‌کرده باشند.

موارد فوق تحت عنوان اینترنت اشیاء و ابزارهای پوشیدنی عنوان می‌شود.

د) اشراف بر تمام زوایای زندگی

فضای مجازی سایهٔ سنگین خود را بر تمام شئون زندگی افراد گسترانده است و خلوت و جلوت انسان‌ها را تحت نظارت خود درآورده است. آنچه اخیراً شاهد آن هستیم، عبارت است از حضور دوربین و میکروفون (به‌عنوان دو ابزار رصد اطلاعات) بر روی غالب ابزارهای ارتباطی مانند تلفن همراه، دوربین عکاسی، تلویزیون‌های هوشمند، کنسول‌های بازی، سامانه‌های امنیتی و... .

در این صورت و با کارگذاری این دو عنصر در ابزارهای ارتباطی به بهانه‌های گوناگون، زوایای مختلف زندگی افراد را از دید طراحان شبکهٔ عنکبوتی مخفی نمی‌گذارند. البته برای مجاب کردن کاربران برای استفاده از این قابلیت‌ها، از جذابیت‌های فراوانی استفاده می‌کنند. به‌عنوان نمونه، در تلویزیون‌های هوشمند به بهانهٔ تشخیص چهره و صدای کاربر برای تعامل بهتر با تلویزیون، کاربران مجاب به خریداری این ابزار می‌شوند و یا در کنسول‌های بازی به بهانهٔ مشارکت فیزیکی کاربر در بازی، این دوربین‌ها بانام «کینکت» به کاربران تحمیل می‌شوند.

جالب اینجاست که شرکت مایکروسافت، استفاده از این دوربین‌ها را برای کاربران دستگاه بازی خود اجباری کرده است.

از سوی دیگر، برای اشراف اطلاعاتی بیش‌تر اخیراً اثرانگشت کاربران را نیز بر روی تلفن‌های همراه اخذ می‌کنند. مبدع این طرح شرکت اَپل بوده و سامسونگ و دیگر شرکت‌های مهم نیز پس از اپل اقدام به ارائه این سرویس کرده‌اند. این شرکت‌ها در ادامه دسترسی نامحدود خود به اطلاعات خصوصی مردم، دسترسی به مردمک چشم کاربران را نیز به لیست خود اضافه کرده‌اند.

قابلیت مهم دیگری که طراحان برای رصد بهتر کاربران خود بر روی ابزارهای مختلف ارتباطی در نظر گرفته‌اند، GPS است که محل تردد و حضور افراد را به شبکهٔ عنکبوتی مخابره می‌کند؛ یعنی هر ابزار ارتباطی که بر روی آن GPS وصل باشد، بالقوه این قابلیت را دارد که اطلاعاتی همچون محل حضور، تردد، کار، خانه، تحصیل، اقوام، دوستان و... را کاملاً رصد کرده و در پروندهٔ اطلاعاتی هر فردی ثبت و ضبط کند.

این شاید زیرکانه‌ترین کار است که طراحان این شبکه می‌توانند انجام دهند؛ یعنی به تمام زوایای زندگی افراد نفوذ کنند و احیاناً خود کاربر نیز در جریان باشد؛ اما هیچ واکنشی از سوی او انجام نپذیرد. درواقع بسیاری از کاربران با طیب خاطر و خیالی آسوده، ابزارهای نوین ارتباطی را به تمام زوایای زندگی خود وارد می‌کنند.

هـ) کوچک و قابل‌حمل

ابزارهای نوین ارتباطی ازلحاظ اندازه، وزن و سهولت استفاده برای کاربران بسیار کاربردی شده‌اند. از سال 2012 م اقبال به تبلت (با سیستم‌عامل‌های گوناگون) و گوشی‌های هوشمند بسیار زیاد شد و این کار را برای استعمارگران راحت‌تر می‌کند؛ زیرا محدودیت‌های زمانی و مکانی کاربران از بین می‌رود و ارتباط آنان با ابزارهای ارتباطی بیش‌تر می‌گردد. در این صورت، مصرف رسانه‌ای کاربران بیش از گذشته می‌شود.

مطابق گزارش‌های منتشره از فیس‌بوک، تعداد کاربران این شبکهٔ به‌اصطلاح اجتماعی، بالغ‌بر یک میلیارد و هشت‌صد و هفتاد میلیون نفر است که کاربران تلفن همراه این شبکه حدود یک میلیارد نفر می‌باشند! رتبهٔ بعدی نیز با برنامهٔ ارتباطی واتس‌اپ است که حدود یک میلیارد کاربر فعال ماهانه دارد و مالکیت آن نیز از آن فیس‌بوک است. طیف استفاده‌کننده از این ابزار نیز شامل تمام گروه‌های شغلی، جنسی، تحصیلی و... است. تمام این ظرفیت توسط گوشی تلفن همراهی به‌اندازهٔ کف دست انجام‌پذیر هست.

و) قدرتمندتر و کاراتر

ابزارهای ارتباطی اکنون در بالاترین سطح کیفی خود قرار دارند و تقریباً برخی نیازهای فطری و انسانی و همچنین تمامی نیازهای تعریف‌شده از جانب اتاق فکر شبکهٔ عنکبوتی را پاسخ می‌دهند. تلویزیون‌های هوشمند با صفحات منحنی، دستگاه‌های مسیریاب با سرعت اتصال کم‌تر از 1 ثانیه، اینترنت پرسرعت 3G و 4G (و در آینده‌ای نزدیک 5G)، تبلت‌ها و لپ‌تاپ‌های قدرتمند، کنسول‌های بازی اعجاب‌آور ps4 و xbox1، تلفن‌های هوشمند با کاربردهای متنوع و گوناگون و... جهانی رؤیایی را برای سینه‌چاکان فناوری‌های ارتباطی فراهم آورده و انسان نامحدود را محدود به فناوری و تبعات مفسده برانگیز آن ساخته است.

بررسی تغییرات فوق نشان می‌دهد که اتاق فکر شبکهٔ عنکبوتی به بهترین نحو ممکن در جهت نیل به اهداف خود گام برمی‌دارد. به‌راستی، دیگر چه نیازی به استخدام جاسوس‌های زبردست احساس می‌شود، وقتی هر کاربر فضای مجازی خود بهترین جاسوس مستخدَم استعمار فرانو است؟ چه نیازی به صرف هزینه‌های سرسام‌آور برای رصد اطلاعات کاربران هست، درحالی‌که مردم دنیا با میل و رغبت هزینه‌های این طرح را تأمین می‌کنند و اطلاعات خود را به استعمارگران تقدیم می‌نمایند؟ جالب‌تر آنکه جاسوسی‌های نوین، نه‌تنها نیاز به صرف هزینه‌های هنگفت ندارد؛ بلکه سودآور نیز هست!

شاید بتوان جنگ امروز را به جنگ سخت‌افزارهای ارتباطی نام‌گذاری کرد؛ زیرا بستر سخت‌افزاری زمینهٔ اصلی تمام اقدامات استعمار فرانو را مهیا می‌سازد.

---

[1]. به اطلاعات خام قبل از پردازش، داده می‌گویند.