مواجهه دینی و انقلابی با فناوری و رسانه

 مسیر مطلب در پایگاه مرشدخان : مبانی امامین انقلاب درباره رسانه ← مبانی و راهبرد های مقام معظم رهبری مد ظله العالی ← مواجهه دینی و انقلابی با فناوری و رسانه

---

در موضوع فناوری، خصوصاً فناوری‌های رسانه‌ای، همیشه افرادی هستند که از آن استقبال کرده و خواهان این هستند که این فناوری بدون بررسی عوارض فرهنگی به جامعه عرضه شود و اگر کسی نسبت به این نوع پذیرش غیرعقلانی اعتراض کند، ناراحت شده و موضع می‌گیرند.

اگر انسان به اصول و مبانی دینی و انقلابی خود اعتقاد راسخ داشته باشد و حاضر باشد برای آن اصول و مبانی از جان و مال و سرمایه خود هزینه کند، هیچ‌گاه در مقابل ضد ارزش‌ها و بی‌دینی‌ها کوتاه نیامده و بدون تعارف دیدگاه خود را بیان کرده و بدان عمل می‌کنند؛ حتی اگر طرف مقابل ناراحت شود ولی، او از اخم و ناراحتی مخالفان ترس و واهمه‌ای ندارد.
o «من با آن‌کسی که با تفکر اسلامی میانه‌ای ندارد، هیچ رودربایستی ندارم. شماها را نمی‌گویم؛ شما بچه مسلمان‌های خودمان هستید و دارید مثل من تلاش می‌کنید؛ لیکن آن مخاطبی که فرضاً باور اسلامی در قلب او نیست و او این را نمی‌خواهد و این نوع عمل ما و تصرف ما و فعالیت ما را دوست نمی‌دارد، ما با او هیچ رودربایستی نداریم؛ نمی‌پسندد، نپسندد؛ خوشحال نمی‌شود، نشود؛ تلویزیون را می‌بندد، درنهایت ببندد. البته باید تلاش بکنیم که تلویزیون را نبندد و گوش کند و ببیند؛ اما اگر فرض کردیم کار به آنجا رسید که یا ما باید هدف خودمان را دنبال نکنیم، تا او تلویزیون را نبندد؛ و یا این‌که هدف خودمان را دنبال کنیم، که طبیعتاً او تلویزیون را خواهد بست؛ در اینجا ما دومی را ترجیح می‌دهیم؛ او تلویزیون را ببندد؛ زیرا بسیارند کسانی که تلویزیون را نمی‌بندند و همین را که من می‌گویم، می‌خواهند.»[1]
از این رو مقام معظم رهبری، یکی از مبانی مواجهه با رسانه‌ها را، مواجهه انقلابی دانسته و بیان می‌کنند:
o «بی‌شک در درون کشور ماکسانی هستند که همان انگیزه‌های ضدیت با این گرایشِ به‌اصطلاح "بنیادگرایی" را دارند؛ شما از آن‌ها اصلاً رودربایستی نکنید. در تنظیم برنامهٔ ادب و هنر، یا تنظیم برنامهٔ کودکان، یا فیلم و سریال، هیچ‌وقت این فکر را نکنید که اگر ما این گرایش را نشان دادیم، ممکن است یک تیپ روشن‌فکری که مثلاً خوانندگان فلان مجلهٔ هفتگی هستند، خوششان نیاید؛ به درک، خوششان نیاید! شما اصلاً کاری را بکنید که آن‌ها خوششان نمی‌آید؛ هیچ ملاحظهٔ این چیزها را نکنید؛ نگویید ما این شخصیت را باید تجلیل کنیم، شاید آن‌ها جذب بشوند؛ نه، شما ببینید آیا در تجلیل این شخصیت، نقطهٔ منفی‌ای وجود ندارد؟ نگویید ما باید با این آقا مصاحبه کنیم، یا سخنرانی این آقا را در فلان سمینار یا در فلان مجموعه پخش کنیم، برای اینکه آن جناح هم به این کانال علاقه‌مند بشوند؛ نه، شما نگاه کنید ببینید آیا این حرکت شما برای آن هدف‌گیری اصلی که گفته شد ضرری دارد یا ندارد؛ اگر ضرر دارد، اصلاً ملاحظه نکنید که فلان کسان ممکن است با این کار جذب بشوند؛ نه، بگذارید جذب نشوند؛ کاملاً صریح عمل کنید.»[2]
ازاینجا، معلوم می‌شود که مؤلفه‌های داشتن یک روحیه انقلابی همراه با منطق و اخلاق عبارت است از:
1. سازش نکردن با افرادی که با مبانی فعالیت‌های اسلامی و انقلابی مخالف هستند؛
2. منفعل نشدن در برابر اخم و ناراحتی بیگانگان به خاطر دست رد زدن به محصولات ضد ارزشی آن‌ها؛
3. جذب افراد ضد فرهنگ انقلابی و ضد ارزشی نباید به قیمت از دست دادن فرهنگ اصیل اسلامی ـ انقلابی تمام شود؛
4. اصل در کار فرهنگی وارد نیامدن ضرر به فرهنگ عمومی جامعه است هرچند که برخی از این کار ناراحت شوند؛
5. در برخورد با فناوری‌های نوین، نیروهای فرهنگی باید با روحیه دینی و انقلابی پشتیبان هم باشند.

---------------------------------------------------------------------------------------------------
[1]. بیانات در دیدار با مدیران شبکهٔ دوم سیمای جمهوری اسلامی ایران، ص 393. (07/ 11/ 1370)
[2]. بیانات در دیدار با مدیران شبکهٔ دوم سیمای جمهوری اسلامی ایران، ص 394. (07/ 11/ 1370)

اصل سرمایه گذاری درست

«وَ لا تَکونُوا کالَّتی نَقَضَتْ غَزْلَها مِنْ بَعْدِ قُوَّةٍ أَنْکاثاً؛[1] و چون آن کس که رشته خود را از پس تابیدن پنبه و قطعه قطعه کند مباشید.»

---

[1]. سوره مبارکه نخل، آیه 92.

***********************************************

توضیحات امیرحسین احمدنیا ، کارشناس مسائل دینی و محقق رسانه :

نکات زیادی در فضای مجازی امروز ، اینترنت و رسانه وب2 در مورد این آیه وجود دارد :

ازجمله آن نکات این است که ازآنجایی که مدیریت این رسانه به عهده دشمن است و متاسفانه شبکه ملی اطلاعات در کشور ما جهت صیانت و محافظت از اطلاعات مردم عزیز ، هنوز راه اندازی نشده است ، لذا از چند جهت ممکن است هر چه در این فضا کار کنیم نتیجتا بشود همان ضرب المثل «هرچه رشتیم پنبه شد!» یعنی یک شبه و حتی در زمان کمتر کل فعالیتمان از بین برود ، نتیجه ندهد و گاهی حتی نتیجه عکس دهد!!:

- مثلا به علت مدیریت اطلاعات آنان بر مطالبی که در این فضا بارگذاری کرده ایم ، چنانچه به مذاق صاحبان این فضا (استکبار جهانی و مخصوصا سازمان امنیت ملی آمریکا) خوش نیاید ممکن است صفحه ما و کل اطلاعات ما یک شبه بپرد!! و حذف شود (نمونه های مختلفی تا به حال گزارش شده ، مثلا حذف صفحات حزب الله لبنان در اینستاگرام و یا حذف صفحات مقاومت و پست سردار قاسم سلیمانی ، حذف فیلم محمد رسول الله (ص) در یوتیوب ، حذف نامه مقام معظم رهبری به جوانان و ... .

- و یا به عنوان مثال ، با مهندسی اطلاعات نمایش داده شده به کاربران ، گاهی هرچه دست و پا بزنیم و نکات سئو و تبلیغ حرفه ای در این فضا را دنبال کنیم ، مدیران نگذارند محتوای ما به دست افراد زیادی برسد!! ( در مورد مهندسی اطلاعات و مهندسی بازدید و نتایج جستجو در همین وب سایت صفحاتی وجود دارد و در این باره قبلا صحبت کرده ایم)

خلاصه که باید بسیار هوشمندانه عمل کرد ، چون به هرحال ما در زمین دشمن بازی می کنیم و ممکن است هر ناجوانمردی از طرف آنها سرما و اطلاعاتمان بیاید .

ما در مرشدخان در جهت شناخت بیشتر پشت چرده های فضای مجازی در خدمت شما هستیم تا ان شاءالله بتوانیم فعالیت مفید و کم زیانی در این فضا داشته باشیم.

راستی از نظر شما این آیه ، چه مصادیق دیگری در فضای رسانه های امروزی دارد؟؟

اصل غنیمت شمردن وقت

«فَإِذا فَرَغْتَ فَانْصَبْ؛[1] چون از کار فارغ شوی، (در عبادت خدا) کوشش نما.»

---

[1]. سوره مبارکه شرح، آیه 7.

***************************************************

 

اصل پرهیز از غفلت

«اقْترَبَ لِلنَّاسِ حِسَابُهُمْ وَ هُمْ فی غَفْلَةٍ مُّعْرِضُونَ * مَا یأْتِیهِم مِّن ذِکرٍ مِّن رَّبِّهِم محُّْدَثٍ إِلَّا اسْتَمَعُوهُ وَ هُمْ یلْعَبُون؛[1] زمان حساب دادن این مردم نزدیک شده و آنها در بی‌خبری هم چنان روی گردانند * هیچ پند تازه‌ای از پروردگارشان به سویشان نیاید مگر آنکه به عنوان استهزاء به آن گوش فرا دهند.»

---

[1]. سوره مبارکه انبیاء، آیات 1 و 2.

اصل پرهیز از تبرج

«وَ قَرْنَ فی بُیوتِکنَّ وَ لا تَبَرَّجْنَ تَبَرُّجَ الْجاهِلِیةِ الْأُولی؛[1] و در خانه‌های خود بمانید. و چنان که در زمان پیشین جاهلیت می‌کردند، زینت‌های خود را آشکار مکنید.»

---

[1]. سوره مبارکه احزاب، آیه 33.

اصل مواجهه اخلاقی با لغو

«وَ الَّذینَ لا یشْهَدُونَ الزُّورَ وَ إِذا مَرُّوا بِاللَّغْوِ مَرُّوا کراماً؛[1] و آنان که به دروغ شهادت نمی‌دهند و چون بر ناپسندی بگذرند به شتاب از آن دوری می‌جویند.»

---

[1]. سوره مبارکه فرقان، آیه 82.

اصل شدت بر کفار

«مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللَّهِ وَ الَّذینَ مَعَهُ أَشِدَّاءُ عَلَی الْکفَّارِ رُحَماءُ بَینَهُم؛[1] محمد پیامبر خدا، و کسانی که با او هستند بر کافران سختگیرند و با یکدیگر مهربان.»

---

[1]. سوره مبارکه فتح، آیه 29.

اصل بدبینی به دشمن

«وَ لا تَتَّبِعُوا خُطُواتِ الشَّیطانِ إِنَّهُ لَکمْ عَدُوٌّ مُبینٌ؛[1] و گام‌های شیطان را پیروی مکنید که او شما را دشمنی است آشکار.»

«لَتَجِدَنَّ أَشَدَّ النَّاسِ عَداوَةً لِلَّذینَ آمَنُوا الْیهُودَ وَ الَّذینَ أَشْرَکوا؛[2] هر آینه می‌یابی یهود و مشرکین را دشمن‌ترین مردم نسبت به کسانی که ایمان آوردند.»

---

[1]. سوره مبارکه بقره، آیه 168.

[2]. سوره مبارکه مائده، آیه 82.

اصل عدم ارتباط با نامحرم

«وَ مَنْ لَمْ یسْتَطِعْ مِنْکمْ طَوْلاً أَنْ ینْکحَ الْمُحْصَناتِ الْمُؤْمِناتِ فَمِنْ ما مَلَکتْ أَیمانُکمْ مِنْ فَتَیاتِکمُ الْمُؤْمِناتِ وَ اللَّهُ أَعْلَمُ بِإیمانِکمْ بَعْضُکمْ مِنْ بَعْضٍ فَانْکحُوهُنَّ بِإِذْنِ أَهْلِهِنَّ وَ آتُوهُنَّ أُجُورَهُنَّ بِالْمَعْرُوفِ مُحْصَناتٍ غَیرَ مُسافِحاتٍ وَ لا مُتَّخِذاتِ أَخْدان؛[1] هر کس را که توانگری نباشد تا آزادزنان مؤمنه را به نکاح خود درآورد از کنیزان مؤمنه‌ای که مالک آنها هستید به زنی گیرد. و خدا به ایمان شما آگاه‌تر است. همه از جنس یکدیگرید. پس بندگان را به اذن صاحبانشان نکاح کنید و مهرشان را به نحو شایسته‌ای بدهید. و باید که پاکدامن باشند نه زناکار و نه از آنها که به پنهان دوست می‌گیرند.» و «الْیوْمَ أُحِلَّ لَکمُ الطَّیباتُ وَ طَعامُ الَّذینَ أُوتُوا الْکتابَ حِلٌّ لَکمْ وَ طَعامُکمْ حِلٌّ لَهُمْ وَ الْمُحْصَناتُ مِنَ الْمُؤْمِناتِ وَ الْمُحْصَناتُ مِنَ الَّذینَ أُوتُوا الْکتابَ مِنْ قَبْلِکمْ إِذا آتَیتُمُوهُنَّ أُجُورَهُنَّ مُحْصِنینَ غَیرَ مُسافِحینَ وَ لا مُتَّخِذی أَخْدان؛[2] امروز چیزهای پاکیزه بر شما حلال شده است. طعام اهل کتاب بر شما حلال است و طعام شما نیز بر آنها حلال است. و نیز زنان پارسای مؤمنه و زنان پارسای اهل کتاب، هر گاه مهرشان را بپردازید، به طور زناشویی نه زناکاری و دوست‌گیری، بر شما حلالند.».

---

[1]. سوره مبارکه نساء، آیه 25.

[2]. سوره مبارکه مائده، آیه 5.

اصل عدم خلوت با نامحرم

«وَ لا تَقْرَبُوا الزِّنی إِنَّهُ کانَ فاحِشَةً وَ ساءَ سَبیلا؛[1] و به زنا نزدیک مشوید. زنا، کاری زشت و شیوه‌ای ناپسند است.»

---

[1]. سوره مبارکه اسراء، آیه 32.

توضیح : 

رسول گرامی اسلام صلی الله علیه وآله وسلم در این مورد فرمود:

«لِکُلِّ عُضوٍ حظٌ مِنَ الزِّنا فالعَینُ زناهُ النّظرُ و اللسانُ زناهُ الکلامُ، و الاُذُنانُ زناهُما السَّمعُ، وَالیدانُ زناهُما البَطشُ و الرّجلان زناهما المشی...». برای هر عضوی بهره ای از زناست، زنای چشم، نگاه آلوده (چشم چرانی) است. و زنای زبان سخن نابجا و شهوانی با نامحرم است. زنای گوش شنیدن چیزهای حرام (مانند موسیقی و سخنان شهوانی و...) است. و زنای دست دراز کردن آن به سوی نامحرم و زنای پا، رفتن به مجلس گناه و... می باشد.

وسایل الشیعه، ج 14، ص 138، سن ابی داود، ج 2، ص 247.

اصل پرهیز از غیبت و تهمت

«یا أَیهَا الَّذینَ آمَنُوا اجْتَنِبُوا کثیراً مِنَ الظَّنِّ إِنَّ بَعْضَ الظَّنِّ إِثْمٌ وَ لا تَجَسَّسُوا وَ لا یغْتَبْ بَعْضُکمْ بَعْضاً أَ یحِبُّ أَحَدُکمْ أَنْ یأْکلَ لَحْمَ أَخیهِ مَیتاً فَکرِهْتُمُوهُ وَ اتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ تَوَّابٌ رَحیم؛[1] ای کسانی که ایمان آورده‌اید، از گمان فراوان بپرهیزید. زیرا پاره‌ای از گمانها در حد گناه است. و در کارهای پنهانی یکدیگر جست و جو مکنید. و از یکدیگر غیبت مکنید. آیا هیچ یک از شما دوست دارد که گوشت برادر مرده خود را بخورد؟ پس آن را ناخوش خواهید داشت. و از خدا بترسید، زیرا خدا توبه‌پذیر و مهربان است.»

---

[1]. سوره مبارکه حجرات، آیه 12.

اصل راستی آزمایی انتشار خبر

«یا أَیهَا الَّذینَ آمَنُوا إِنْ جاءَکمْ فاسِقٌ بِنَبَإٍ فَتَبَینُوا أَنْ تُصیبُوا قَوْماً بِجَهالَةٍ فَتُصْبِحُوا عَلی ما فَعَلْتُمْ نادِمین؛[1] ای کسانی که ایمان آورده‌اید، اگر فاسقی برایتان خبری آورد تحقیق کنید، مباد از روی نادانی به مردمی آسیب برسانید، آن گاه از کاری که کرده‌اید پشیمان شوید.»

---

[1]. سوره مبارکه حجرات، آیه 6.

اصل عمل به آنچه می گوییم

«یأَیهَُّا الَّذِینَ ءَامَنُواْ لِمَ تَقُولُونَ مَا لَا تَفْعَلُونَ*کَبُرَ مَقْتًا عِندَ اللَّهِ أَن تَقُولُواْ مَا لَا تَفْعَلُونَ؛[1] هان ای کسانی که ایمان آورده‌اید چرا چیزهایی که خود عمل نمی‌کنید به مردم می‌گویید *خشم بزرگی نزد خدا منتظر شما است اگر بگویید آنچه را که عمل نمی‌کنید.»

---

[1]. سوره مبارکه صف، آیات 2 و 3.

اصل حضور در سرزمین پاک.

«أَ لَمْ تَرَ کیفَ ضَرَبَ اللَّهُ مَثَلًا کلَمَةً طَیبَةً کشَجَرَةٍ طَیبَةٍ أَصْلُهَا ثَابِتٌ وَ فَرْعُهَا فی السَّمَاءِ (24) تُؤْتی أُکلَهَا کلُ‌َّ حِینِ بِإِذْنِ رَبِّهَا وَ یضْرِبُ اللَّهُ الْأَمْثَالَ لِلنَّاسِ لَعَلَّهُمْ یتَذَکرُونَ (25) وَ مَثَلُ کلَمَةٍ خَبِیثَةٍ کشَجَرَةٍ خَبِیثَةٍ اجْتُثَّتْ مِن فَوْقِ الْأَرْضِ مَا لَهَا مِن قَرَارٍ (26) یثَبِّتُ اللَّهُ الَّذِینَ ءَامَنُواْ بِالْقَوْلِ الثَّابِتِ فی الحْیوةِ الدُّنْیا وَ فی الاَخِرَةِ وَ یضِلُّ اللَّهُ الظَّلِمِینَ وَ یفْعَلُ اللَّهُ مَا یشَاءُ؛[1] مگر ندیدی خدا چگونه مثالی زد و سخن نیک را به درخت پاکیزه‌ای تشبیه کرد که ریشه‌اش (در زمین) ثابت و شاخه آن در آسمان است؟! (24). همیشه به اذن پروردگارش میوه خود را می‌دهد، خدا این مثلها را برای مردم می‌زند، شاید متذکر شوند (25). و سخن بد را به درخت ناپاکی شبیه کرد که از زمین کنده شده و قرار و ثباتی ندارد (26). خدا کسانی را که ایمان آورده‌اند بخاطر گفتار و اعتقاد ثابتشان ثابت قدم می‌دارد، هم در زندگی دنیا و هم در جهان دیگر، و ستمگران را گمراه می‌کند، و خدا هر چه بخواهد، می‌کند (27).»

«وَ الْبَلَدُ الطَّیبُ یَخرُجُ نَبَاتُهُ بِإِذْنِ رَبِّهِ وَ الَّذِی خَبُثَ لَا یَخرُجُ إِلَّا نَکدًا کذَالِک نُصَرِّفُ الاَیاتِ لِقَوْمٍ یشْکرُونَ؛[2] و سرزمین پاک روئیدنیش به اذن خدایش بیرون می‌آید و آنکه ناپاک است (گیاهش) جز اندکی ناچیز بیرون نمی‌آید، هم چنان آیات را می‌گردانیم (و پیاپی ذکر می‌کنیم) برای مردمی که سپاسگزارند (58)»

---

[1]. سوره مبارکه ابراهیم، آیه 24-27.

[2]. سوره مبارکه اعراف، آیه 58.

«أَ لَمْ تَرَ کیفَ ضَرَبَ اللَّهُ مَثَلًا کلَمَةً طَیبَةً کشَجَرَةٍ طَیبَةٍ أَصْلُهَا ثَابِتٌ وَ فَرْعُهَا فی السَّمَاءِ (24) تُؤْتی أُکلَهَا کلُ‌َّ حِینِ بِإِذْنِ رَبِّهَا وَ یضْرِبُ اللَّهُ الْأَمْثَالَ لِلنَّاسِ لَعَلَّهُمْ یتَذَکرُونَ (25) وَ مَثَلُ کلَمَةٍ خَبِیثَةٍ کشَجَرَةٍ خَبِیثَةٍ اجْتُثَّتْ مِن فَوْقِ الْأَرْضِ مَا لَهَا مِن قَرَارٍ (26) یثَبِّتُ اللَّهُ الَّذِینَ ءَامَنُواْ بِالْقَوْلِ الثَّابِتِ فی الحْیوةِ الدُّنْیا وَ فی الاَخِرَةِ وَ یضِلُّ اللَّهُ الظَّلِمِینَ وَ یفْعَلُ اللَّهُ مَا یشَاءُ؛[1] مگر ندیدی خدا چگونه مثالی زد و سخن نیک را به درخت پاکیزه‌ای تشبیه کرد که ریشه‌اش (در زمین) ثابت و شاخه آن در آسمان است؟! (24). همیشه به اذن پروردگارش میوه خود را می‌دهد، خدا این مثلها را برای مردم می‌زند، شاید متذکر شوند (25). و سخن بد را به درخت ناپاکی شبیه کرد که از زمین کنده شده و قرار و ثباتی ندارد (26). خدا کسانی را که ایمان آورده‌اند بخاطر گفتار و اعتقاد ثابتشان ثابت قدم می‌دارد، هم در زندگی دنیا و هم در جهان دیگر، و ستمگران را گمراه می‌کند، و خدا هر چه بخواهد، می‌کند (27).»

«وَ الْبَلَدُ الطَّیبُ یَخرُجُ نَبَاتُهُ بِإِذْنِ رَبِّهِ وَ الَّذِی خَبُثَ لَا یَخرُجُ إِلَّا نَکدًا کذَالِک نُصَرِّفُ الاَیاتِ لِقَوْمٍ یشْکرُونَ؛[2] و سرزمین پاک روئیدنیش به اذن خدایش بیرون می‌آید و آنکه ناپاک است (گیاهش) جز اندکی ناچیز بیرون نمی‌آید، هم چنان آیات را می‌گردانیم (و پیاپی ذکر می‌کنیم) برای مردمی که سپاسگزارند (58)»

---

[1]. سوره مبارکه ابراهیم، آیه 24-27.

[2]. سوره مبارکه اعراف، آیه 58.

آیت الله العظمی مکارم: دولت نسبت به فضای مجازی حساسیت نشان دهد

 

حضرت آیت الله مکارم شیرازی از حساسیت نشان ندادن به فضای مجازی از سوی دل سوزان فرهنگی گلایه کردند و ابراز داشتند: عزم راسخی برای تنظیم فضای مجازی نیست. دولت باید در مورد فضای مجازی حساسیت نشان دهد.