مربی بودن رسانه‌ها برای ملت :: بصیرت رسانه «مرشدخان»

امیرحسین احمدنیا ، محقق و پژوهشگر حوزه رسانه
۱۶۸۵

مسیر مطلب در پایگاه مرشدخان : مبانی امامین انقلاب درباره رسانه ← امام خمینی (ره) و رسانه های نوین ← اصول و مبانی امام خمینی (رحمه‌الله) درباره رسانه‌ها ← مربی بودن رسانه‌ها برای ملت

با توجه به این‌که رسانه‌ها از ظرفیت بالایی در برقراری ارتباط با افراد جامعه برخوردار بوده و در انتقال اخبار، مفاهیم هنری، فرهنگ‌سازی، آگاهی‌بخشی و... نقش پررنگی دارند، به یکی از مهم‌ترین ابزارهای فراگیر آموزشی ـ تربیتی تبدیل‌شده‌اند. بر همین اساس، امام خمینی (رحمه‌الله) رسانه‌ها را مربی و معلم یک ملت می‌دانند.

«تمام این رسانه‌ها باید مربی این جامعه باشند. از اول هم این‌ها که درست شد برای تربیت درست شد. فرض کنید که برای تربیت درست نکرده‌اند؛ اما این آلات تربیت است. روزنامه و مجله باید مربی باشد برای آن‌هایی که روزنامه خوانند. سینما باید مربی باشد برای آن‌ها [یی] که در سینما وارد می‌شوند. تئاتر هم همین‌طور. و تلویزیون و رادیو هم از همه بالاتر. این‌ها باید یک دارالتبلیغی، یک دستگاه سازنده باشد که به‌وسیله این‌ها یک مملکت، افرادش یک افراد امین صالح، یک افراد ملی ـ اسلامی بشود.»^{^[1]}
«درهرصورت، تمام رسانه‌ها مربی یک کشور هستند؛ باید تربیت کنند کشور را، افراد یک کشور را؛ و باید خدمت کنند به ملت.»^{^[2]}‌
«باید رادیوتلویزیون مربی جوان‌های ما، مربی مردم کشور باشد، نه این‌که مطالبی در او گفته شود که مخالف با وضعیت کشور است، مخالف با مصلحت کشور است، و جوان‌های ما را جوری بار می‌آورند که برای خودشان نباشند، برای دیگران باشند. جوان‌ها را یک قسمشان را این‌طوری بار می‌آورند که به مراکز فساد می‌کشیدند، می‌کشاندنشان.»^{^[3]}
«سینمایی که باید معلّم این جوان‌ها باشد، مربّی این جوان‌ها باشد، اصلاح کند این‌ها را، جوری درستش کردند که به فساد می‌کشاند آن‌ها را آن‌هایی که، عقلایی که، این‌ها را درست کردند اگر برای ماها درست کرده باشند، روی همان عقل خودشان، برای مهار ما، برای این است که جوان‌های ما را از دستمان بگیرند و اما برای خودشان اگر درست کرده باشند، ممکن است که یک اغراض صحیحی هم داشته باشند.»^{^[4]}
«رادیو و تلویزیونی که باید مربی جوان‌ها باشد منحرف‌کننده شد. سینما و تئاتر که باید مربی جامعه باشد منحرف‌کننده شد.»^{^[5]}

بنابراین، امام (رحمه‌الله) برخلاف برخی افراد که رسانه‌ها را بی‌تأثیر می‌دانند و جلو فعالیت‌های مخرب آن را نمی‌گیرند، این ابزار را مربی می‌دانند. امام رحمه‌الله، نسبت به فعالیت‌های خارج از چارچوب اسلام و مصالح کشور، اعتراض می‌کنند. به‌طور خلاصه برخی از نکات قابل‌توجه امام رحمه‌الله درزمینهٔ مربی بودن رسانه‌ها عبارت‌اند از:

1. رسانه‌ها، ابزارهای تربیت و دارالتبلیغ هستند؛

2. همه رسانه‌ها نقش تربیتی و آموزشی داشته باشند نه‌فقط یک یا چند رسانه خاص؛

3. مطالب رسانه‌ها نباید انحرافی و خلاف مصالح کشور باشد؛

4. رسانه‌ها در ایفای نقش آموزشی و تربیتی، نباید مردم را فاسد کنند؛

5. مطالب رسانه‌ها باید رشد دهنده و تربیت محور باشند به‌ویژه، برای قشر جوان.

با توجه به این مبنای امام رحمه‌الله، بازی‌های ویدئویی، شبکه‌های اجتماعی، سایت‌های اینترنتی، نرم‌افزارهای گوناگون، موتورهای جستجو و سایر ابزارهای محتوا محور مرتبط با محیط مجازی، مربی هستند. ازاین‌رو محتوای آن‌ها باید رشد دهنده بوده و مطابق مصالح کشور باشند.

[1]. موسوی خمینی، روح‌الله، صحیفه امام(مجموعه سخنرانی و...)، ج 9، ص 155. (28/04/1358)

[2]. همان، ج 7، ص 322. (25/02/1358)

[3]. همان، ج 12، ص 325. (31/02/1359)

[4]. همان، ج 8، ص 496. (16/04/1358)

[5]. همان،‌ ج 9، ص 80. (23/04/1358)