-
-
۱۵۷۹
مسیر مطلب در پایگاه مرشدخان : پاسخ به سوالات و شبهات ← شبهات ،مغالطات و سخنان معروف و غلط درباره رسانه و فضای مجازی
تبلیغ نکردن در فضای مجازی، خلاف مطالبات مقام معظم رهبری است[1]
مطالب شما بیانگر آن است که ما حق نداریم در فضای مجازی تبلیغ کنیم. درحالیکه تبلیغ در فضای مجازی از مطالبات مقام معظم رهبری است.
پاسخ:
در پاسخ به این پرسش باید موارد ذیل را موردتوجه قرار داد.
در پایگاه مرشدخان، در دو قسمت، در مورد ابعاد فضای مجازی توضیح داده شد. فضای مجازی گستردگی فراوانی دارد. برخی فضای مجازی را به شبکههای اجتماعی غیربومی و عمدتاً صهیونیستی محدود کردهاند، بهگونهای که با اندک مخالفت حضور در شبکههای اجتماعی صهیونیستی، مغالطهٔ بالا را مطرح میکنند. این در حالی است که گسترهٔ فضای مجازی شامل شبکههای اجتماعی بومی، بازیهای ویدئویی، وبسایت، وبلاگ، میکروبلاگ، پادکست، ایمیل، تلفن ثابت، تلفن همراه، پیامک انبوه و... میشود.
قطعاً کسی مخالف تبلیغ در فضای مجازی و نشر معارف دینی از این بستر نیست. چه اینکه این فضا زمینهای را مهیا ساخته است که نیروهای حزباللهی میتوانند توسط آن، یک حرف صحیح خود را به هزاران مخاطبی که نمیشناسند برسانند. چه کسی میتواند با این مهم مخالفت کند؟[2]
آنچه مورد مخالفت قرار میگیرد، عبارت است از حضور همهٔ افراد، بدون آمادگی لازم و سازماندهی در عرصههایی که منافع آن از مضراتش کمتر است و در بسیاری از مواقع هدف اصلی مبلغان (رساندن پیام به مخاطبین) یا اتفاق نمیافتد و یا در هیاهوی فراوانی دیده و شنیده نمیشود. شیوهٔ برخورد مالکان صهیونیست نرمافزارهای ارتباطی با مواردی مانند نامهٔ اول و دوم مقام معظم رهبری>، صفحهٔ ما عاشق مبارزه با صهیونیستها هستیم، صفحات انقلابیون بحرین، فلسطین و برخی صفحات مردم سوریه ازاینقرار است.
باید توجه داشت تبلیغ درجایی که مبلغ استقلال عمل و امنیت اخلاقی دارد و امنیت مخاطبانش را به خطر نمیاندازد، واجب کفایی است.
اما مبلغ نباید درجایی اقدام به تبلیغ کند که استقلال عمل نداشته باشد (مگر اینکه بهصورت مخفیانه بتواند این کار را انجام دهد که این امر در نرمافزارهای ارتباطی امکانپذیر نیست). خط قرمز مالکان نرمافزارهای ارتباطی غیربومی، استکبارستیزی و مخالفت با صهیونیزم بینالملل است. به همین دلیل، کسانی که تابهحال این خط قرمز را شکستهاند، بهراحتی حذفشدهاند.
همچنین، مبلغ نباید به بهانهٔ تبلیغ دینی، امنیت اخلاقی خود را به خطر بیندازد. برخی از این نرمافزارها، تصاویر غیراخلاقی و گمراهکننده را بهصورت غیرارادی برای کاربران ارسال میکنند که بسیار آسیبزا و نامطلوب است. امام علی( در مواجه با کوفیان نافرمان و درزمینهٔ اصلاح آنان میفرماید: «وَ إِنِّی لَعَالِمٌ بِمَا یصْلِحُکمْ وَ یقِیمُ أَوَدَکمْ وَ لَکنِّی لَا أَرَی إِصْلَاحَکمْ بِإِفْسَادِ نَفْسِی؛[3] من آنچه شمارا اصلاح و کجیهایتان را مستقیم مینماید، میدانم؛ ولی هرگز با تباه کردن خود، شما را اصلاح نمیکنم.»
از سوی دیگر، مبلغ حق ندارد به بهانهٔ تبلیغ دینی، جان دیگر کاربران را به خطر بیندازد. نگاهی به شیوهٔ تبلیغ ائمهٔ اطهار(در دوران حکومت بنیامیه و بنیعباس بیانگر مدعاست. البته با دقت در آیات قرآن نیز میتوان این نکته را به دست آورد. خداوند متعال در قرآن میفرماید: «وَ إِذْ قُلْتُمْ یا مُوسی لَنْ نَصْبِرَ عَلی طَعامٍ واحِدٍ فَادْعُ لَنا رَبَّک یخْرِجْ لَنا مِمَّا تُنْبِتُ الْأَرْضُ مِنْ بَقْلِها وَ قِثَّائِها وَ فُومِها وَ عَدَسِها وَ بَصَلِها قالَ أَتَسْتَبْدِلُونَ الَّذی هُوَ أَدْنی بِالَّذی هُوَ خَیرٌ اهْبِطُوا مِصْراً فَإِنَّ لَکمْ ما سَأَلْتُمْ وَ ضُرِبَتْ عَلَیهِمُ الذِّلَّةُ وَ الْمَسْکنَةُ وَ باؤُ بِغَضَبٍ مِنَ اللَّهِ ذلِک بِأَنَّهُمْ کانُوا یکفُرُونَ بِآیاتِ اللَّهِ وَ یقْتُلُونَ النَّبِیینَ بِغَیرِ الْحَقِّ ذلِک بِما عَصَوْا وَ کانُوا یعْتَدُون»[4]؛ «و چون گفتید: ای موسی! ما به یک خوراک نمیتوانیم بسازیم. پروردگار خویش را بخوان تا از آنچه زمین همی رویاند از سبزی و خیار و سیر و عدس و پیازش برای ما بیرون آورد! گفت: چگونه پستتر را با بهتر عوض میکنید؟ به شهر فرود آیید تا این چیزها که خواستید بیابید و ذلت و مسکنت بر آنان مقرر شد و به غضب خدا مبتلا شدند؛ زیرا آیههای خدا را انکار همی کردند و پیامبران را به ناروا همی کشتند؛ زیرا نافرمان شده بودند و تعدی همی کردند.»
علامه طباطبایی (رحمهالله) ذیل این آیهٔ شریفه میفرماید: «در تفسیر عیاشی در ذیل جمله «ذلِک بِأَنَّهُمْ کانُوا یکفُرُونَ بِآیاتِ اللَّهِ» از امام صادق (علیهالسلام) روایت کرده، آن جناب قرائت کردند: «ذلِک بِأَنَّهُمْ کانُوا یکفُرُونَ بِآیاتِ اللَّهِ، وَ یقْتُلُونَ النَّبِیینَ بِغَیرِ الْحَقِّ، ذلِک بِما عَصَوْا وَ کانُوا یعْتَدُونَ» و سپس فرمودند: به خدا سوگند! انبیا را با دست خود نزدند، و با شمشیرهای خود نکشتند، و لکن سخنان ایشان را شنیدند، و در نزد نااهلان، آن را فاش کردند، در نتیجه دشمن ایشان را گرفت، و کشت، پس مردم کاری کردند که انبیا هم کشته شدند، و هم تجاوز شدند، و هم گرفتار مصائب گشتند.» ایشان سپس میفرماید: «در کافی نظیر این روایت آمده، و شاید امام (علیهالسلام) این معنا را از جملهٔ «ذلِک بِما عَصَوْا وَ کانُوا یعْتَدُونَ» استفاده کرده؛ چون معنا ندارد قتل و مخصوصاً قتل انبیا و کفر به آیات خدا را به معصیت تعلیل کنند؛ بلکه امر به عکس است؛ چون شدت و اهمیت از این طرف است؛ ولکن عصیان به معنای نپوشیدن اسرار، و حفظ نکردن آن، میتواند علت کشتن انبیا واقع شود، و این را با آن تعلیل کنند.»[5]
این امر، خصوصاً در هنگام برقراری ارتباط با شیعیان خارج از کشور نمود پیدا میکند که بهراحتی آنان را در دام سرویسهای جاسوسی و جوخههای مرگ استکبار جهانی قرار میدهد. کشورمان در این خصوص هزینههای بعضاً سنگینی را به دلیل چنین بیدقتیهایی با از دست دادن برخی عزیزانش در داخل و یا خارج از کشور پرداخته است.
بهطورکلی، برای تبلیغ دین در سرویسهای غیربومی، رعایت 16 شرط لازم است که عبارت است از:
1. وحدت مدیریت و پرهیز از پراکندهکاری؛
2. رعایت تقوا به معنای اعم؛
3. تخصص در موضوعی که بناست در فضای مجازی در آن زمینه اقدام به تبلیغ کنند؛
4. حضور تهاجمی و نه تدافعی (دفاع را حتی میتوان در قالب حمله ارائه کرد)؛
5. تأثیرگذار بودن (اگر نیستیم، حق حضور نداریم)؛
6. عدم ترویج سرویس دشمن (تبلیغ هر نوع سرویس دشمن ممنوع است؛ بنابراین نباید با شماره اصلی خودمان مثلاً در تلگرام عضو شویم)؛
7. آشنایی کامل با سرویسی که در آن فعالیت میکنیم؛
8. امکان تولید محتوا، متناسب با محیط مجازی تبلیغ؛
9. رعایت مؤلفههای امنیتی (امنیت اطلاعات)؛
10. رعایت لوازم قواعد فقهی برای حضور در سرویس خارجی خصوصاً قاعده اضطرار؛
11. هدفگذاری برای تبلیغ که شامل الف) تبلیغ و دفاع از دین ب) کشاندن مخاطبان به سرویس داخلی و داشتن برنامه برای رسیدن به هر دو هدف؛
12. توجه به میزان اثرگذاری در سرویس غیربومی و رعایت تناسب اختصاص منابع با میزان اثرگذاری؛
13. رعایت نکات مربوط به تبلیغ بینالملل خصوصاً امنیت ارتباطات؛
14. نداشتن خوف از وقوع در گناه؛
15. عدم ایجاد هرگونه انحصار محتوایی و تبلیغی برای سرویس خارجی؛
16. برخورداری از مبانی محکم بخصوص در اعتقادات، سیاست و مسائل کلان فرهنگی و فهم صحیح اسلامی برای تحلیل درست از شرایط (و الا میشود مصداق این مثل معروف؛ شد غلامی که آب جوی آرد آب جوی غلام بِبُرد).
[1]. کهوند، محمد، پیشین، ص 401.
[2]. هیچکس نمیگوید آقا جادّه نکش. اگر شما در یک منطقهای جادّهای لازم دارید، خیلی خب، جادّه بکش، جادّهٔ اتوبان هم بکش امّا مواظب باش! آنجایی که ریزش کوه محتمل است، آنجا محاسبهٔ لازم را بکنید. ما به دستگاههای ارتباطی خودمان، به مجموعهٔ وزارت ارتباطات و شورای عالی مجازی -که بنده از آنهم گلهدارم- سفارشمان این است. ما نمیگوییم این راه را ببندید؛ نه، اینکه بیعقلی است. یک کسانی نشستهاند، فکر کردهاند، یک راهی بازکردهاند بهعنوان این فضای مجازی و به قول خودشان سایبری؛ خیلی خب، از این استفاده کنید منتها استفادهٔ درست بکنید؛ دیگران دارند استفادهٔ درست میکنند؛ بعضی از کشورها طبق فرهنگ خودشان این دستگاهها را قبضه کردهاند. ما چرا نمیکنیم؟ چرا حواسمان نیست؟ چرا رها میکنیم این فضای غیرقابلکنترل و غیر منضبط را؟ مسئولاند، یکی از مسئولین هم همینها هستند؛ دستگاه وزارت ارتباطات است.
[3]. نهجالبلاغه، ص 99.
[4]. بقره/ 61.
[5]. ترجمه تفسیر المیزان، ج 1، صص 288 - 289.