آسیب های فضای مجازی به والدین

 والدین

روابط والدین در خانواده‌ها نیز از گزند آسیب‌های فضای مجازی در امان نمانده است. برخی از مهم‌ترین مواردی که در روابط والدین و همسران دچار آسیب شده است عبارت‌اند از:

1- تغییر الگوی همسرگزینی

دین اسلام بر انتخاب صحیح همسر تأکیدات فراوانی دارد. به دلیل نقش و اهمیت انتخاب همسر در پایداری خانواده و تربیت فرزندان، اسلام ملاک‌هایی برای انتخاب همسر در نظر گرفته است. در روایات اسلامی، تدین[1]، اخلاق نیک[2]، شرافت خانوادگی[3] و سلامت جسمی و روحی، اولویت‌های مهم برای انتخاب همسر معرفی‌شده‌اند. بااین‌حال، فضای مجازی با کشاندن سبک زندگی غربی به جامعه ایرانی، ملاک انتخاب همسر را دستخوش تغییرات بنیادین کرده، به‌گونه‌ای که برخی کاربران، زیبایی، مال و موقعیت اجتماعی ویژه را در اولویت انتخاب همسر خود قرار می‌دهند. بدیهی است پایداری چنین خانواده‌هایی در حداقل ممکن خواهد بود.

2-بالا رفتن سطح توقعات

مشاهده سبک زندگی لوکس (لاکچری) در روابط زوجین در فیلم، سریال، پویانمایی و کلیپ‌های کوتاه در شبکه‌های اجتماعی، سطح توقعات همسران از یکدیگر را بسیار بالا می‌برد. آنان انتظار دارند همسرانشان همانند آنچه در محیط رسانه‌ای و مجازی می‌بینند، رفتار کنند. چنین مسئله‌ای منجر به سه اتفاق ناگوار خواهد شد:

‌أ.       مدارا نکردن با همسر؛

‌ب.    انتظارات بی‌جا از همسر؛

‌ج.    ناسپاسی نسبت به همسر.

به‌یقین چنین خانواده‌ای به‌جای اینکه مأمن آرامش باشد، بیشتر به میدان جنگ و نبرد شبیه خواهد بود و پایه‌های آن بسیار سست خواهد گشت.

3-عدم رضایت از زندگی

یکی از موفق‌ترین روش‌های سلطه گران برای تضعیف نظام خانواده، به تصویر کشیدن زندگی‌های مرفه، بی‌درد و برخوردار از مواهب سرشار اقتصادی است. دکوراسیون مجلل، خانه‌های بزرگ، لباس‌های گران‌قیمت و مطابق مد روز، آرایش دائمی مردان و زنان، عشق‌ورزی رمانتیک همسران به یکدیگر و ...، تنها گوشه‌ای از مسائلی است که کاربران روزانه بارها و بارها در محیط رسانه‌ای، خصوصاً فضای مجازی با آن مواجه هستند. رؤیت دائمی چنین مواردی اندک‌اندک منجر به ایجاد نوعی نارضایتی در زندگی زناشویی می‌شود. کاربران فضای مجازی، خود را محروم از چنین زندگی‌ای دانسته و همسر خود را مقصر درجه اول این نقیصه می‌دانند. برخی نیز برای به دست آوردن این زندگی خیالی، آرامش شب و روز خود را ازدست‌داده تا بتوانند گوشه‌ای از این زندگی را در خانه خود ایجاد کنند.

4-کاهش غیرت

یکی از آسیب‌های رایج فضای مجازی، کاهش غیرت مردان است. حضور نامعقول در محیط مجازی، به‌مرورزمان و به‌گونه‌ای که کاربر متوجه آن نشود، تغییراتی را در اندیشه و رفتار آنان ایجاد می‌کند. کاهش غیرت مردان، از همین موارد است. حضور در محیط‌های مختلط مجازی، ارتباط با نامحرمان، مطالعه داستان‌های مربوط به خیانت و بی غیرتی، مشاهده محتوای حاوی روابط نامشروع و دیدن فیلم و سریال‌های مروج بی غیرتی ...، اندک‌اندک از میزان حساسیت مرد نسبت به حریم همسر خود و خانواده‌اش کاسته و زمینه بی‌غیرتی وی را مهیا می‌سازد. برخی مردان فعال در محیط مجازی اگر به رفتار خود دقت کنند متوجه می‌شوند پس از گذشت حدود یک سال از حضور نامعقول در این محیط، حساسیتشان نسبت به حریم خانواده، کاهش‌یافته است.

5-عضویت همسران در گروه‌های مختلط

یکی از وقایع تلخ فضای مجازی، حضور مختلط و خارج از عرف و شرع کاربران در قالب گروه‌های مجازی است. این مقوله شامل افراد متأهل نیز می‌شود و متأسفانه پیامدهای ناگواری را در پی دارد. دو مورد از مهم‌ترین تبعات ناگوار حضور مختلط در محیط مجازی عبارت است از:

الف)- ایجاد شک و بدبینی بین همسران

تغییر رفتار و گاه بروز رفتارهای مشکوک، پنهان‌کاری، نگاه و رفتار متفاوت و نامناسب با کاربران نامحرم یکی از عوارض عضویت در گروه‌های مختلط است و این قطعاً از نگاه کنجکاو و حساس همسران نسبت به یکدیگر دور نمی‌ماند. پس از مدتی، پنهان کاری موجب ایجاد شک در همسران نسبت به یکدیگر می‌شود. به طور کلی، سه عامل مهم موجب پیدایش شک همسران به یکدیگر می‌شود: 1. حضور همسر در محیط‌های مختلط 2. حضور همسر در محیط‌های ناسالم خصوصاً اینستاگرام، واتس اپ و تلگرام 3. پنهان کاری.

ب)-مهم‌ترین زمینه برای برقراری ارتباط نامشروع

تا پیش‌ازاین ارتباط با جنس مخالف در کشوری مثل ایران به سهولت ممکن نبود و چنانچه فردی چنین قصدی داشت باید متقبل هزینه، خطر و دردسرهای بسیاری می‌شد. اما ابزارهای ارتباطی نوین تمامی موانع ارتباطی متعارف را از میان برچیده است و هر فردی در هر زمان و مکانی و با هر قدرت مالی می‌تواند با یک یا چند نفر جنس مخالف ارتباط برقرار کند. علاوه بر این فضای مجازی صرفاً به زمینه‌سازی ارتباط کمک نمی‌کند، بلکه در تشویق و جذاب سازی این نوع ارتباطات نقشی پررنگ و اساسی پیداکرده است به‌گونه‌ای که امروزه تصور فساد و فحشاء بدون فضای مجازی تقریباً غیرممکن است.

می‌توان مدعی شد اینترنت به دلیل تسهیل ایجاد روابط دوستانه و عاشقانه، در زمینه‌های غیراخلاقی بسیار موردتوجه قرارگرفته، تا جایی که اینترنت موجب سهولت خیانت در روابط زناشویی و ایجاد روابط نامشروع می‌شود.^[4]

6- رواج میل به خودنمایی در برابر نامحرم

ریخته شدن قبح ارتباط با نامحرم، ایجاد رقابت با دیگر زنان در جلوه گری و تفاخر، تشویق به شرکت در چالش‌های غیرشرعی در گروه‌های مختلط، کاسته شدن از غیرت و ...زمینه‌ای اصلی خودآرایی زنان و دختران برای نامحرم است. چنانچه خود والدین ضعف اخلاقی نیز داشته باشد و سبک زندگی غیر اسلامی، نوع تربیت و فرهنگ، تحصیلات علوم غربی و ... عواملی ازاین‌دست سبب می‌شود تا این رذیله اخلاقی در خانواده‌ها تشدید شود.

برخی خدمات فضای مجازی، نقش بسیار پررنگی در ترویج و اشاعه این میل، خصوصاً در زنان و دختران دارند. به عنوان نمونه، اینستاگرام، به دلیل ساختار و مدیریت فاسد، غالب کاربران خود را به خودنمایی دعوت و تشویق می‌کند.

7- انحراف در روابط جنسی مشروع

ارتباط زناشویی با همسر در شرع مقدس باوجود آزادی‌های کامل محدودیت‌هایی نیز دارد. ازاین‌رو ارتباطی که خارج از شأن انسانی مانند روابط جنسی از طریق مقعد و دهان که در غالب موارد موجبات آزار و آسیب جسمی را فراهم می‌آورد، از طرف شرع مقدس یا ممنوع شده و یا توصیه نشده است. در گذشته، حتی زوجین نیز در صورت تمایل به چنین روابطی به دلیل عواقب شرعی و جسمی، از آن امتناع می‌کردند اما فضای مجازی قبح چنین مسائلی را از بین برده و ترس از عواقب شرعی و جسمی آن را نیز به حاشیه رانده است.

مطابق با آمارها، بیش از 30 درصد کل دانلودهای اینترنت را محتواهای مستهجن تشکیل می‌دهد. روابط جنسی خارج از چارچوب با همسران، در چنین فیلم‌هایی به شدت تبلیغ و ترویج شده و کاربران را علاقمند می‌سازد که چنین روابطی را نیز تجربه کنند.

8- تغییر ذائقه جنسی و ابتلا به روابط نامشروع

دسترسی به کانال‌ها و سایت‌های مستهجن، دیدگاه، نیاز و ذائقه فرد را درباره روابط جنسی متعارف به‌شدت تغییر می‌دهد و فرد مدام به دنبال رسیدن به لذت‌های جنسی جدید و جذابی است که به دیدن این نوع تصاویر به‌صورت مداوم از طریق فضای مجازی عادت کرده است. چنین فردی به ندرت از طریق مشروع ارضاء خواهد شد و تمایل دارد تا به همان شیوه‌ای که در محیط مجازی آموخته، ارضاء شود. گسترش روابط جنسی نامشروع از نتایج دسترسی به این نوع آثار غیراخلاقی در فضای مجازی است.

الف) - از همسر به غیر همسر و از جنس مخالف به جنس موافق (هم‌جنس‌گرایی)

چنانچه اشاره شد آشنایی فرد با روابط جنسی متفاوت آن‌هم از نوع نامشروع دامنه نیازهای جنسی فرد را به‌صورت نامحدودی گسترش می‌دهد و لذا چنین فردی دیگر هیچ نوع تقید شرعی را در روابط جنسی برنمی‌تابد و حتی ممکن است به ارتباط با جنس موافق یعنی هم‌جنس‌بازی و محارم نیز روی بیاورد.

ب)- روابط جنسی ضربدری

تماشای مکرر روابط نامشروع نامتعارف در فضای مجازی کاربران را به سمت‌وسوی روابط نامشروع آن‌هم در شنیع‌ترین شکل آن سوق می‌دهد. ارتباط هم‌زمان دو زوج با همسر زوج دیگر (سکس ضربدری) یکی از این موارد است. متأسفانه جامعه ایرانی نیز از این فساد جنسی در امان نمانده است. در حقیقت باید گفت تا پیش‌ازاین دسترسی بسیاری از خانواده‌ها به چنین مواردی تقریباً غیرممکن بود، اما دسترسی آسان و نامحدود به فضای مجازی به معنی دسترسی آسان و نامحدود به آثار مخرب غربی و شرقی است که تا دیروز حتی تصور آن هم ممکن نبود.

ج)- آزار دادن همسر

تماشای فیلم‌های مبتذل و مستهجن، کاربران را به تقلید در انجام چنین روابطی جنسی در زندگی زناشویی می‌کشاند. در برخی موارد، همانگونه که بیان شد، روابط نامتعارف بون و غیرشرعی است که موجبات آزار روحی و جسمی همسر را فراهم می‌آورد. همچنین اطلاع همسران از استفاده غیراخلاقی همسر خود از فضای مجازی، زمینه آسیب روحی و روانی و بعضاً اختلافات شدید بین زوجین را فراهم می‌آورد. در برخی موارد، اختلافات، به درگیری و آزار جسمی همسر منجر می‌شود. همچنین اعتیاد به فضای مجازی باعث کاهش روابط زناشویی متعارف و در نتیجه کاهش روابط عاطفی زوجین نیز می‌گردد که این نیز خود زمینه‌ای مناسب برای آزار همسران فراهم می‌آورد.

9-افزایش طلاق عاطفی

سهولت ارتباط با جنس مخالف در فضای مجازی، تماشا و مطالعه آثار جنسی زمینه بی‌علاقگی همسران را نسبت به هم فراهم می‌آورد. تماشای زنان و دختران نامحرم و بعضاً با پوشش نامناسب آن‌هم بدون محدودیت و همچنین تماشای مردان و پسران نامحرم برای زنان، زمینه مقایسه و کاهش علاقه بین همسران را فراهم می‌آورد. ادامه این روند موجب طلاق عاطفی زوجین منجر می‌گردد و عملاً پیوند زناشویی دو همسر به زندگی دو بیگانه در زیر یک سقف منجر می‌شود. 68% طلاق‌ها در 150 کشور، تنها به علت ارتباط یکی از طرفین یا جنس مخالف به‌وسیله شبکه‌های اجتماعی بوده که بیانگر تعداد طلاق‌های فیزیکی بوده است و طلاق‌های عاطفی که متأسفانه تعداد آن‌ها چند برابر طلاق‌های فیزیکی است، در آمارها نیامده‌اند.^[5]

10-ناپایداری ازدواج‌ها

ارتباط با جنس مخالف و یا دیدن تصاویر و یا فیلم‌های جنسی طبیعتاً از میزان تعهد و تقید همسران به یکدیگر می‌کاهد. یکی از عوارض دیدن تصاویر زنان و دختران که به دلیل استفاده از تکنیک‌ها و جلوه‌های ویژه بصری از جذابیت تصنعی بیشتری برخوردارند، باعث کاهش میزان علاقه همسران به یکدیگر می‌شود. همانگونه که بیان شد، ممکن است برخی کاربران فضای مجازی به تقلید از بازیگران فیلم‌های غربی و روابط آنان به چنین رفتارهایی دست بزنند، اما به دلیل اغراق‌آمیز بودن این رفتارهای جنسی و عدم توانایی همسر در ایجاد رضایت جنسی، افراد اقدام به برقراری رابطه جنسی مشروع و یا نامشروع خواهد کرد. متأسفانه در حال حاضر آستانه رضایت جنسی زنان و مردان و زنان به دلیل ابتلا به مشاهده چنین آثاری در فضای مجازی بسیار بالا رفته است.

همچنین مجموع موارد یادشده مانند اختلاط، روابط نامشروع، افزایش نارضایتی از زندگی، طلاق عاطفی، آزار همسر و ...، زمینه ناپایداری خانواده را فراهم کرده است. متأسفانه طی سالیان اخیر، نرخ طلاق، همواره رو به افزایش بوده است.

---

[1]. پیامبر گرامی اسلام: بر شما باد که همسر دین‌دار بگیرید. حر عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعه، ج 14، ص 31.

[2]. پیامبر گرامی اسلام: با کسی که اخلاق و دینش موردپسند باشد ازدواج کنید، اگر چنین نکنید فتنه و فساد بزرگی در زمین به وجود خواهد آمد. میزان الحکمه، حدیث 8036.

[3]. پیامبر گرامی اسلام: ای مردم، بپرهیزید از سبزه‌زاری که بر فراز مزبله و منجلابی روییده باشد! سؤال شد: ای پیامبر خدا، سبزه‌زار روییده بر مزبله و منجلاب چیست؟ فرمود: زن زیبایی که در خانواده پلیدی رشد کرده باشد. مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج 103، ص 372.

[4]. مقاله: رابطه بین تأثیرات منفی فضای مجازی و تربیت دینی خانواده‌ها؛ تاریخ و زمان انتشار: 11 آذر 1395, 19:46؛

http://pajoohe.ir/رابطه-بین-تأثیرات-منفی-فضای-مجازی-و-تربیت-دینی-خانواده‌ها__a-61762.aspx

[5]. ماهنامه موعود، شماره 192 و 193؛ بهمن و اسفند 1395؛ اخبار؛ ص 57.