آسیب های علمی فضای مجازی

آسیب‌های اجتماعی - علمی به آن دسته از آسیب‌های اجتماعی اطلاق می‌شود که به زیرساخت‌های علمی یک جامعه از قبیل نخبه‌پروری، تولید علم و جهت‌دهی به آن، تقویت روحیه تحصیل علم، تمرکز کلان به مسائل جامعه و جهان، تفکر پیشرفت علمی مترقیانه و... ضربه وارد کرده و آن‌ها را از کارکرد اصلی خود باز می‌دارد.

بخش بزرگی از آسیب‌های علمی را می‌توان در حوزه تولید علم و شعار «پیشرفت در گِرو وابستگی به غرب» جست‌وجو کرد. درواقع، با القای نبود توانایی تولید علم و نداشتن توان بهره‌گیری از علم در صنعت، به پایه‌های بنیانی علمی کشور ضربه وارد می‌کنند که باید گفت فضای مجازی آزاد و بی‌قیدوشرط، این نقشه سلطه‌جویانه غرب را بدون هیچ دغدغه‌ای برای آنان عملی کرده و از کاربر بااستعداد، انسانی مصرفی صرف بار می‌آورد.

برای آگاهی از آسیب‌های اجتماعی ـ علمی به مهم‌ترین آن‌ها اشاره می‌شود:

1- استعمار علمی – فکری

سرقت اطلاعات کاربران، خصوصاً دانشجویان، اساتید و اندیشمندان، آسیب‌های بسیار زیادی در پی دارد. یکی از بدیهی‌ترین آسیب‌های فضای مجازی در این حوزه، استعمار علمی – فکری جوامع گوناگون و ملت‌ها است. به‌طورمعمول، صهیونیزم بین‌الملل با تسلط کامل بر فضای مجازی از سه طریق اقدام به استعمار علمی – فکری ملت‌ها می‌کند:

• از طریق سرقت ایده‌های کاربران و نخبگان کشور؛
• ایجاد بستر مناسب جهت فرار مغزها؛
• زمینه سازی برای استحاله نخبگان.

متأسفانه جمهوری اسلامی ایران از این آسیب در امان نبوده و به دلیل قرار دادن زیرساخت‌های حیاتی کشور تحت تسلط بیگانگان و سرقت اطلاعات مربوط به اندیشمندان، آسیب‌های بسیاری از این منظر به خود دیده است.

2-کاهش قدرت تمرکز، خرد و اندیشه و افزایش سطحی‌نگری؛

وجود جذابیت‌های فراوان در محیط مجازی از یک‌سو و فراخوان نرم‌افزارهای مختلف (نوتیفیکیشن) برای بازدید جدیدترین مطالب، موجب می‌شود کاربران نتوانند بر مسئله‌ای مشخص متمرکز شوند. زمانی که کاربران فضای مجازی اراده می‌کنند نسبت به موضوعی مشخص متمرکز شوند، بنا به دلایل پیش‌گفته، دائماً از بستری به بستر دیگر و از موضوعی به موضوعی دیگر منتقل می‌شوند و بعضاً درحالی‌که ساعت‌ها صرف حضور در فضای مجازی کرده‌اند، امکان کمتری برای متمرکز شدن بر موضوعی خواص داشته‌اند.

از سوی دیگر مواجهه با محتوای فراوان در سرویس‌های مختلف که کاملاً بی‌ربط به یکدیگر نیز هستند، امکان تفکر و تمرکز را از کاربران گرفته و از میزان نگاه عمیق کاربران به مسائل می‌کاهد. بدین ترتیب هرچه میزان غور کاربران در فضای مجازی بیشتر باشد، به همان میزان از عمق فکری و تمرکز آنان کاسته شده و سطحی‌نگر می‌شوند.

در مجموع، این فرایند طی چند سال، ازآنجاییکه موجب کاهش قدرت تمرکز، خرد و اندیشه و افزایش سطحی‌نگری کاربران می‌شود، در زمینه علمی، لطمات فراوانی به کشور وارد می‌سازد.

3-کاهش روحیه علم جویی

به دلیل گستردگی محتوای غیراخلاقی و سرگرمی محور و مواجهه فراوان کاربران با این‌گونه مطالب، افراد میل کمتری برای مطالعه مطالب علمی از خود نشان می‌دهند. این مهم خصوصاً اگر محتوای علمی از پیچیدگی بیشتری برخوردار باشد، فراوانی افزون‌تری خواهد داشت.

طی چند سال اخیر، میانگین نمرات پایانی دانش آموزان دبیرستانی به 12 رسیده است.[1] این وضعیت فاجعه‌بار البته صرفاً محصول فضای مجازی نیست، اما نمی‌توان از نقش بسیار اثرگذار این بستر در بروز چنین آسیبی صرف‌نظر کرد.

غالب کودکانف نوجوانان و جوانان، درگیری فراوانی با فضای مجازی دارند و حوصله پیگیری مباحث علمی، در آنان بسیار کاهش یافته است.

هدف اصلی در آسیب‌های اجتماعی ـ علمی، وابستگی محض و نیازمندی همیشگی به غرب برای رفع ابتدایی‌ترین نیازهای کشور است. یک کشور وابسته همانند یک گنجینه پر از طلا و جواهر برای سلطه‌جویان غربی است؛ چون کشوری که وابستگی علمی دارد، همه ذخایر انسانی و طبیعی آن در اختیار سلطه‌جوی استعمارگر قرار می‌گیرد و بهترین استفاده را از آن‌ها خواهد برد.

پیشگیری از این آسیب‌ها امکان‌پذیر نیست مگر با همت همگانی و هوشیاری ملی در مواجهه با فناوری‌های ارتباطی نوین که در رأس آن‌ها فضای مجازی قرارگرفته است.

 

---

[1]. https://www.isna.ir/news/94101609395