رایانامه ها (ایمیل ها)

رایانامه‌ها - که همان صندوق پست الکترونیکیِ جایگزین سامانهٔ نامه‌رسانی سنتی است- از پرکاربردترین سرویس‌های فضای مجازی هستند. در این سرویس کاربران می‌توانند محتواهای گوناگون را برای دیگر کاربران ارسال کنند. برای ارسال نامه‌های الکترونیکی محدودیتی وجود ندارد. شرکت‌های گوناگون، سازمان‌ها، نهادها، افراد عادی و شخصیت‌های حقوقی و حقیقی، از این سرویس استفادهٔ فراوانی می‌کنند.

«یاهو» اولین رایانامه محبوب ایرانیان به شمار می‌رفت؛ اما پس از مدتی سرویس «جیمیل» با نوآوری و تنوع در خدمات، گوی سبقت را از آن ربود. سرویس «هات میل» مایکروسافت نیز در ردهٔ سوم قرار می‌گیرد.

البته آمارهای جهانی قدری متفاوت‌اند. در این آمار تا سال 2015 م، شرکت «یاهو» با یک میلیارد و گوگل با 900 میلیون حساب کاربری فعال ایمیل، رده‌بندی‌شده‌اند. آخرین آمار مربوط به شرکت مایکروسافت مربوط به سال 2013 م بوده که تعداد کاربران آن 400 میلیون نفر اعلام شد. دیگر سرویس‌های محبوب ایمیل در دنیا عبارت‌اند از: «inbox»، «icloud»، «mail»، «Aol mail» و «yandex mail».

محتواهای عادی، محرمانه، علمی، فرهنگی، سیاسی، اقتصادی، امنیتی و... که در این سرویس بین کاربران تبادل می‌شود، گنجینهٔ اطلاعاتی ارزشمندی را برای مالکان آن‌ها فراهم کرده است. مطابق اسناد منتشره توسط «ادوارد اسنودن» در روزنامهٔ واشنگتن‌پست، سرویس پست الکترونیک، یکی از 11 موردی بوده که در ارتباطات الکترونیک افراد، مورد دستبرد آژانس امنیت ملی آمریکا قرارگرفته است.

اطلاعات موجود در رایانامه‌ها، خصوصاً «متا دیتای» آن را نباید ساده انگاشت. در دنیای اینترنت، یکی از کاربردهای متادیتا، به دست آوردن اطلاعاتی در مورد منبع فایل است. مثلاً گروه محتوای دانشگاه «MIT» در پروژه‌ای به نام «ایمرژن» یا غوطه‌وری، در اعماق اطلاعات متادیتای ایمیل‌ها شنا می‌کند و نقشه‌ای از روابط کاربر با دوستان و آشنایانش ارائه می‌دهد. به‌عنوان‌مثال، در بررسی پیام‌های جیمیل یک کاربر توسط ابزار مجسم‌سازی «ایمرژن ام‌آی‌تی»، مشخص شد که شخص در آینده با چه کسانی ارتباط خواهد داشت و دقت آن نیز جالب‌توجه است. تنها چیزی که برای ایمرژن مهم است، بخش نویسندهٔ پیام، تحویل‌گیرنده یا تحویل‌گیرندگان و نیز زمان ارسال ایمیل در سرویس‌هایی مثل جیمیل، یاهو میل یا هات‌میل است.

اسکن کردن جیمیل یک کاربر خاص مشخص کرد که وی در مدت 10.1 سال، حدود 50 هزار ایمیل دریافت کرده و ایمرژن، تعداد دوستان و همکاران او را 189 نفر تشخیص داد. در ادامه ایمرژن به پیش‌بینی تعداد دوستان در سال جدید و همچنین تعداد پیام‌های ارسالی و دریافتی شخص می‌پردازد!