مسیر مطلب : مجریان فضای مجازی ← شرکت های کنترل کننده زیرساخت و خدمات
شرکت‌های تولید سخت‌افزار و نرم‌افزار
تحت سلطه هفت شرکت عنوان‌شده در قسمت حاکمیت، حدود 8 شرکت نیز انحصار تولید و توزیع حوزه زیرساخت و کاربردی فضای مجازی اعم از سخت‌افزار و نرم‌افزار را در اختیار دارند. در این زمینه متذکر می‌شود که غالب سهام این شرکت‌ها در اختیار هفت غول اقتصادی جهان است. در حقیقت برخلاف تصور بسیاری از افراد، غالب سهام شرکت‌های فناوری اطلاعات در اختیار مدیران این شرکت‌ها نیست، بلکه هفت غول اقتصادی غالب سهام عرضه‌شده را در اختیار دارند. به‌عنوان‌مثال بیش از 70 درصد سهام شرکت فیس‌بوک در اختیار شرکت‌های اقتصادی و کمتر از 30 درصد آن در اختیار مدیران و کارکنان فیس‌بوک است.[1]
هشت شرکت کنترل‌کننده عمده سخت‌افزار و نرم‌افزار عبارت‌اند از:
ورایزن کامیونیکیشنز با مدیریت «لاول مک آدامز» از بزرگ‌ترین شرکت‌های تأمین‌کننده پهنای باند در جهان محسوب می‌شود. همچنین در زمینه‌های تلویزیون کابلی، خطوط ثابت تلفن، تلفن همراه،[2] تلویزیون دیجیتال، تلویزیون اینترنتی، رسانه‌های دیجیتال، اینترنت اشیاء[3] و پردازش خودکار اطلاعات[4] فعالیت‌های گسترده‌ای را انجام می‌دهد.
این شرکت با تمرکز بر فناوری اطلاعات و ارتباطات، بزرگ‌ترین اپراتور تلفن همراه آمریکا به شمار می‌رود. در تاریخ ۲۲ سپتامبر ۲۰۰۵ ورایزن سرویس فایوس تی‌وی[5] را در کلر تگزاس راه‌اندازی کرد. این سرویس تلویزیونی با استفاده از شبکه فیبر نوری ظرفیت ارائه ۵۰۰ کانال تلویزیونی، بیش از ۱۸۰ کانال پخش موسیقی و بیش از ۹۵ کانال باکیفیت بالا را دارا است. ورایزن، همچنین از مالکین شرکت دایرکت تی‌وی ارائه‌دهنده خدمات ماهواره‌ای بشمار می‌آید.[6]
در ادامه جاه‌طلبی‌های ورایزن، هیئت‌مدیره تصمیم به خریداری دو شرکت مطرح فناوری اطلاعات و ارتباطات، یعنی یاهو و ای.اُ. آل گرفتند و سرانجام نیز آن‌ها را به‌صورت کامل خریداری کردند. هم‌اینک شبکه‌های اجتماعی تامبلر و فلیکر به همراه موتور جستجو و ایمیل یاهو به مجموعه امکانات رسانه این شرکت اضافه‌شده است.[7] مجموع دارایی‌های این شرکت تا پایان سال 2017 بالغ‌بر 257 میلیارد دلار است. این شرکت بیش از 155 هزار کارمند دارد. [8]
شرکت آلفابت در سال 2015 توسط بنیان‌گذاران گوگل به نام‌های لری پیج و سرگی برین تأسیس شد.[9] این شرکت مالک گوگل، سیستم‌عامل اندروید، یوتیوب، گوگل پلاس، ایمو، کالیکو (شرکت تحقیقات بهبود زندگی انسان در آینده)، گوگل ایکس (آزمایشگاه تحقیقات گوگل)، واحد سرمایه‌گذاری و تحقیقات (درباره فناوری اطلاعات مثل هوش مصنوعی)، پهبادهای مرتبط با فناوری اطلاعات و ارتباطات و ... است.[10]
بنیان‌گذاران یهودی این شرکت برای گسترش سیطره خود بر فضای مجازی، اقدام به خریداری بسیاری از شرکت‌های نوپدید فناوری اطلاعات و ارتباطات می‌کنند و در تلاش‌اند تا در تمامی ابعاد زندگی بشری سرویس‌هایی را ارائه کند. اینترنت اشیاء، خانه هوشمند، موتور جستجو، شبکه‌های اجتماعی، تلفن همراه، بهداشت و سلامت، اتومبیل‌های هوشمند و ... برخی از مشهورترین سرویس‌های شرکت آلفابت هستند.[11]
آلفابت 72 هزار کارمند دارد.[12] مجموع دارایی‌های این شرکت تا پایان سال 2017 بالغ‌بر 197 میلیارد دلار است.[13] همچنین این شرکت به همراه مایکروسافت، آمازون و فیس‌بوک بیشترین اطلاعات کاربران اینترنت در جهان را در اختیار دارند.
3- آمازون
آمازون. کام یا آمازون دات کام، شرکت تجارت الکترونیک آمریکایی است، که در سال ۱۹۹۴ توسط جف بزوس، در شهر سیاتل، واشینگتن تأسیس شد.[14] این شرکت فعالیت جدی خود را در سال ۱۹۹۵ با عنوان فروشگاه آنلاین کتاب، آغاز کرد، سپس اقدام به فروش محصولات نو یا دست‌دوم از طریق اینترنت نمود. شرکت آمازون هم‌اکنون کتاب، سی‌دی، دی‌وی‌دی، بسته‌های نرم‌افزاری و حتی کفش و لباس نیز عرضه می‌کند. وب‌گاه آمازون، بخش اعظم از کسب‌وکار این شرکت بشمار می‌آید، که طیف وسیعی از خدمات و کالاها، از طریق آن عرضه می‌گردد. وب‌گاه آمازون که به‌عنوان بزرگ‌ترین کتاب‌فروشی آنلاین دنیا شناخته می‌شود؛ در سال ۲۰۱۴ معادل ۶۳ درصد فروش آنلاین کتاب و ۴۰ درصد کل فروش کتاب دنیا را از طریق خرده‌فروشی به دست آورد. این میزان فروش رکوردی جهانی بود که یک فروشگاهی وب‌سایتی به آن دست‌یافت. این شرکت همچنین با کمک فنّاوری‌های نوین چاپ و تولید کتاب، اقدام به ارائه کتاب‌هایی بر اساس سیستم چاپ بنابر تقاضا نموده است، که در این روش بجای چاپ و انبار کتاب در تعداد وسیع، تنها با نگهداری پَروَنجا الکترونیکی کتاب‌ها، پس از سفارش مشتری، اقدام به چاپ و تولید یک یا چند نسخه از کتاب نموده، آن‌ها را به آدرس مشتری ارسال می‌کند. آمازون همچنین بزرگ‌ترین فروشگاه اینترنتی ایالات‌متحده محسوب می‌شود و در وب‌گاه خود به‌جز کتاب، محصولات متنوعی چون پخش‌کننده دی‌وی‌دی و بلو ری، ام.پی.تری پلیر، انواع نرم‌افزار، بازی ویدئویی، وسایل الکترونیکی، زیورآلات، مبلمان، غذا، اسباب‌بازی و پوشاک نیز می‌فروشد. این وب‌سایت از چند سال پیش همچنین وارد عرصه تولید تلفن هوشمند، تبلت، کتاب‌خوان دیجیتال، تلفن و تلویزیون دیجیتال هم شده است. این شرکت بزرگ‌ترین فروشنده محصولات غذایی در جهان است.[15] به‌طورکلی این شرکت پس از علی‌بابا، دومین فروشگاه اینترنتی جهان از جهت میزان فروش محسوب می‌شود.
گروه ونگارد، بزرگ‌ترین سهام‌دار آمازون محسوب می‌شود.[16] استودیوها، کمپانی‌ها و وب‌گاه‌های ای 9، الکسا اینترنت، آمازون بوک، آمازون گیم استودیو، آمازون لب 126، آمازون استودیو، آمازون وب‌سرویس، آودبیبل اینس، بوک دپوسیتوری، سواک، توئیچ تی وی، هول فودز مارکت، ووت، زاپوس، بادی لب، گرافیک، دیجیتال فتوگرافی رویو، گودریدز و بانک اطلاعات اینترنتی فیلم‌ها، متعلق به آمازون. کام می‌باشند. آمازون بیش از 40 شرکت تابعه دارد.[17]
شرکت آمازون در حوزه بازی‌های رایانه‌ای نیز حضوری فعال دارد. توئیچ تی وی، بزرگ‌ترین شبکه ارتباطی گیمرها در جهان، متعلق به این شرکت است. ضمن آنکه آمازون استودیو بازی‌سازی نیز دارد. فروش این شرکت در سراسر جهان بیشتر از فروش اینترنتی ۲۰ خرده‌فروش بعدی در آمریکا است. مجموع دارایی این شرکت در سال 2017 به 131 میلیارد دلار رسیده است.[18]
شرکت اپل توسط استیو جابز، استیو وزنیاک و رونالد وین بنیان‌گذاری شد.[19] اپل مدت ده سال است که عنوان تحسین‌شده‌ترین شرکت فناوری اطلاعات در جهان را به خود اختصاص می‌دهد. رئیس هیئت‌مدیره این شرکت شخصی یهودی بانام آرتور لوینسون است[20] که هم‌زمان عضو هیئت‌مدیره گوگل و رئیس کمپانی کالیکو گوگل نیز است.[21] این شرکت درزمینهٔ تولید رایانه‌ای، لب تاپ (مک)، تلفن همراه (آیفون)، تبلت (آیپاد)، ساعت هوشمند، سیستم‌عامل، توزیع محتوای الکترونیکی (موسیقی، فیلم، سریال و نرم‌افزار) و ... فعالیت می‌کند.
در پس چهره جذاب محصولات این شرکت، فجایع غیرقابل‌تصوری وجود دارد. بنا بر گزارشی در سال ۲۰۰۶ میلادی، ۲۰۰ هزار کارگر در یک کارخانه تولیدکننده محصولات اپل در چین، واقع در ۳۲ کیلومتری هنگ‌کنگ، هم کار می‌کردند و هم در آنجا می‌خوابیدند. هر صد نفر از آن‌ها تنها در یک اتاق زندگی می‌کردند و هر نفر حداقل لوازم شخصی را به همراه خود داشت و یک سطل برای شست‌وشوی لباس‌هایش.[22] یک کارگر ۲۱ ساله چینی که روزانه ۱۵ ساعت به مدت یک ماه برای اپل کار کرده بود، تنها ۲۷ پوند حقوق دریافت کرد.[23] شرایط وخیم کاری در کارخانه‌های چین[24] در سال ۲۰۱۰ به دنبال خودکشی ۱۴ کارگر در فاکس‌کان، بزرگ‌ترین تولیدکننده محصولات اپل، در صدر خبرها قرار گرفت.[25] همچنین در جزیره بانکا در اندونزی شواهدی یافته است که نشان می‌دهد مقادیری قلع که از معادن غیرقانونی بهره‌برداری می‌شود به چرخه تولید محصولات این شرکت راه پیداکرده است. در این معادن کودکان با دست و در شرایطی بسیار خطرناک[26] که در صورت فروریزی دیوارهای شنی یا گلی آن‌ها معدن کاران زنده‌زنده دفن خواهند شد، سنگ معدن قلع را بیرون می‌کشند.[27] طی چهل سال اخیر، اپل تیتانیوم موردنیاز برای ساخت انواع محصولات خود را با غارت منابع قاره آفریقا به کمک گروه‌های مسلح و به بردگی کشاندن مردم بومی مناطق مختلف به دست آورده است.[28] تیم کوک یهودی، مدیرعامل اپل نیز اعلام کرده فردی هم‌جنس‌باز است و هم‌جنس‌بازی را خداوند به او هدیه داده است.[29]
مجموع دارایی‌های این شرکت تا پایان سال 2017، بالغ‌بر 375 میلیارد دلار بوده و 123 هزار نفر نیز برای آن کار می‌کنند.[30]
شرکت چندملیتی مایکروسافت توسط فردی ندانم گرا (Agnosticism) نسبت به وجود خداوند متعال به نام بیل گیتس[31]، ثروتمندترین فرد جهان تأسیس شد. این شرکت در تولید و ارائه خدماتی همچون سیستم‌عامل (ویندوز)، موتور جستجو (بینگ و لایو)، لب تاپ (سورفیس)، تلفن همراه (وینفون)، نرم‌افزارهای کاربردی (مانند مجموعه آفیس)، رایانامه (هات میل)، بازی‌های رایانه‌ای، توزیع محصولات گوناگون دیجیتال (فیلم، سریال، بازی، نرم‌افزار، موسیقی، کتاب)، شبکه اجتماعی (لینکد.این و اسکایپ)، کنسول بازی (ایکس باکس)، شبکه تلویزیونی (ام.اس.ان.بی.سی)، حافظه‌های ابری و ... فعالیت می‌کند.
مایکروسافت با در اختیار داشتن اطلاعات چند میلیارد کاربر اینترنت، همکاری بسیار نزدیکی با آژانس امنیت ملی آمریکا در سرقت اطلاعات کاربران جهان داشته است. این اطلاعات توسط ادوارد اسنودن افشا شد.[32]
درحالی‌که رئیس سابق این شرکت به همراه همسرش بنیاد خیریه‌ای تأسیس کرده و کارهای بشردوستان انجام می‌دادند، وکیل این شرکت دائماً در راهروهای دادگاه‌های آمریکا و اتحادیه اروپا به دلیل نقض قوانین و سلطه‌طلبی در رفت‌وآمد بود. همچنین از مجموع 9 رئیس این شرکت، پنج نفر یهودی هستند.[33]
رئیس جدید مایکروسافت فردی بانام جان دبلیو تامسون است که هم‌زمان عضو هیئت‌مدیره شرکت سیگیت (بزرگ‌ترین تولیدکننده هارد در جهان)، یونایتد پارسل سرویس (خدمات پست)، دانشگاه کشاورزی و مکانیک فلوریدا است.[34] [35] مجموع دارایی‌های این شرکت تا پایان سال 2017، بالغ بر 241 میلیارد دلار است.[36]
شرکت مایکروسافت درزمینهٔ بازی‌های رایانه‌ای نیز حضور فعالی دارد. این شرکت سازنده سری دستگاه‌های بازی ایکس باکس است و توسط این دستگاه و همچنین فروشگاه محتوای دیجیتال (فیلم، موسیقی، سریال، بازی، نرم‌افزار) ویندوز خود، اقدام به انتشار وسیع بازی‌های ویدئویی نیز می‌کند.
تِنسِنت، شرکت هلدینگ اینترنتی چینی است، که درزمینهٔ ارائه خدمات شبکه‌های اجتماعی، رسانه‌های گروهی، موسیقی،[37] پورتال‌های وب، تجارت الکترونیک، آنتی‌ویروس‌ها، مرورگر وب، بازی‌های چندنفره آنلاین و خدمات ارزش‌افزوده مخابرات فعالیت می‌کند.[38] این شرکت چینی، حتی در چین نیز به ثبت نرسیده است!. این شرکت در سال 1998 در جزایر کیمن، واقع در دریای کارائیب به ثبت رسیده است.[39] لازم به ذکر است که این جزیره متعلق به کشور انگلستان است. بانکداری و گردشگری مهم‌ترین منابع اقتصادی این جزیره است. تنسنت در حال حاضر پس از گوگل، آمازون. کام و ای‌بی چهارمین شرکت بزرگ اینترنتی جهان است. غالب سهام این شرکت نیز در اختیار شرکت‌های غیر چینی است.[40]
این شرکت که روند صعودی توسعه اقتصادی و فناوری خود را سریع‌تر از دیگر شرکت‌ها طی می‌کند در بسیاری از خدمات الکترونیک جهان نفوذ کرده و سهام شرکت‌های تولیدکننده تجارت الکترونیک، خرده‌فروشی، بازی‌های ویدئویی، املاک و مستغلات، نرم‌افزار، واقعیت مجازی، سوارکاری، بانکداری خدمات مالی، فنّاوری مصرفی، فنّاوری کامپیوتر، خودرو، تولید فیلم، فروش بلیت فیلم، تولید موسیقی، فنّاوری فضایی، منابع طبیعی، گوشی‌های هوشمند، داده‌های بزرگ، کشاورزی، خدمات پزشکی، محاسبات ابری، رسانه‌های اجتماعی، فناوری اطلاعات، تبلیغات، جریان رسانه، هوش مصنوعی، رباتیک، هواپیماهای بدون سرنشین، تحویل غذا، خدمات پیک، کتاب الکترونیکی، خدمات اینترنت، آموزش‌وپرورش و انرژی‌های تجدید پذیر را خریداری کرده است.[41] بایدو (موتور جستجوی چینی و چهارمین سایت برتر جهان)، وی گیمز، کیوکیو لئو، کیوزن، کیوکیو شو، کیوکیو پلیر، ویچت و ... از مشهورترین سرویس‌های متعلق به این شرکت هستند.[42]
تنسنت در حوزه بازی‌های رایانه‌ای نیز حضور فعالی دارد. این شرکت کمپانی مشهور بازی‌سازی ریوت گیمز را تصاحب کرده است.[43] توسط 19 استودیو این کمپانی، بازی مشهور لیگ آف لگندز تولید شده است. شرکت فنلاندی سوپر سل (تولیدکننده کلش اف کلنز، هی دی، بوم بِچ، کلش رویال، براول استارز و ...) نیز متعلق به این شرکت هولدینگ چینی است.[44] تنسنت در توزیع بازی مشهور کال آف دیوتی آنلاین نیز مشارکت فعالی داشته است.[45]
این شرکت به همراه دیگر شرکت بزرگ چینی در فناوری اطلاعات و ارتباطات یعنی علی‌بابا، بیشترین حمایت‌های فنی و مالی استارتاپهای رژیم صهیونیستی را به عهده می‌گیرند. مجموع دارایی‌های این شرکت تا پایان سال 2016، بالغ‌بر 59 میلیارد دلار است.
شرکت چندملیتی سیسکو امروز رهبر صنعتی بسیاری از تجارت‌های حوزه شبکه است[46] و نقش بزرگی در گسترش اینترنت و دیگر فنّاوری‌های شبکه ایفا کرده و برای حفظ انحصار شرکت‌های زیادی را خریداری کرده است. این شرکت جزء بزرگ‌ترین تولیدکنندگان سخت‌افزار شبکه است. این شرکت محصولات مربوط به شبکه و ارتباطات را با سه نام تجاری مختلف سیسکو، لینکسیس و ساینتیفیک آتلانتا به فروش می‌رساند. تجهیزاتی از قبیل روتر، سوئیچ، فایروال، وایرلس و… از تولیدات اصلی این شرکت است.
محصولات این شرکت در سه رده شرکت‌های بزرگ و سرویس‌دهنده، شرکت‌ها و کسب‌وکارهای کوچک و مصرف‌کنندگان خانگی (تحت برند Linksys) قابل تقسیم‌بندی است. شبکه‌های بدون مرز (Borderless Networks) از قبیل رده‌های مختلف روتر، سوئیچ، سامانه‌های بی‌سیم، سیستم‌های امنیت، شتاب‌دهنده‌های شبکه گسترده (WAN Acceleration) و تجهیزات مبتنی بر Media، همچنین تجهیزات مراکز داده و مجازی‌سازی در شبکه از قبیل مجتمع سازی پردازش (Unified Computing)، مجتمع سازی زیرساخت ارتباطی (Unified Fabric)، سوئیچینگ در مراکز داده (Data Center Switching) و شبکه‌های ذخیره‌سازی اطلاعات (Storage Networking) و نیز تجهیزات Collaboration مانند IP Phone و IP Video و IP NGN (Next Generation Networks) در زمره محصولات رده Enterprise این شرکت قرار می‌گیرند. همچنین شایان‌ذکر است که تجهیزات رده پایین‌تر درزمینهٔ روتینگ، سوئیچینگ، امنیت، VOIP و … در رده محصولات کسب‌وکارهای کوچک قرار خواهند گرفت.
در حال حاضر بسیاری از شبکه‌های موجود در جهان از تجهیزات این شرکت استفاده می‌کنند. این شرکت نقش رهبری آموزش‌های مرتبط با شبکه را نیز ایفا می‌کند و در سراسر جهان به کسانی که دوره‌های آموزشی سیسکو را با موفقیت طی کنند، مدرک می‌دهد. مجموع دارایی‌های این شرکت در سال 2017، بالغ‌بر 129 میلیارد دلار است.[47]
اینتل، شرکت تجهیزات رایانه‌ای چندملیتی است، که درزمینهٔ تولید سخت‌افزارهای رایانه و تلفن همراه، با تمرکز بر مادربورد، کارت شبکه، چیپست، بلوتوث و حافظه‌های فلش، همچنین انواع ریزپردازنده‌ها، نیم‌رساناها، مدارهای مجتمع، واحدهای پردازش گرافیکی، واحدهای پردازش مرکزی، مودم‌ها، حس‌گرهای خودکارسازی خودرو، درایوهای حالت جامد و سامانه‌های نهفته فعالیت می‌نماید.[48]
این شرکت برای سیطره بر بازار، حذف رقبا و کسب منافع اقتصادی اقدامات غیرقانونی فراوانی مانند پرداخت رشوه به دیگر شرکت‌ها مانند dell، hp، acer، lenovo، و ... داشته که آن‌ها تنها از تراشه‌های اینتل استفاده کنند و همین امر منجر به ایجاد پرونده در دادگاه‌های آمریکا و دیگر کشورها علیه اینتل گردیده است. اینتل در سال 2006 محکوم‌به نقض حق ثبت اختراع گردید و مبالغی را به‌عنوان جریمه پرداخت کرد.[49] در دعوای دیگری بین اینتل و رقیبش (نقض قوانین بازاریابی)، اینتل محکوم‌به پرداخت 1.25 میلیارد دلار گردید.[50] اینتل به دلیل همین تخلفات در ژاپن نیز محکوم شد.[51] در اتحادیه اروپا نیز اینتل به پرداخت 1.45 میلیارد دلار محکوم شد.[52] اقدامات کثیف اینتل در کره جنوبی نیز این شرکت را با جریمه 25.5 میلیون دلاری مواجه ساخت.[53]
اینتل تاکنون بیست‌وسه شرکت بزرگ و کوچک عرصه فنّاوری را از کشورهای آمریکا، ایتالیا، هلند، آلمان فنلاند، ایرلند، اسپانیا، کانادا و رژیم صهیونیستی خریده که بزرگ‌ترین آن خرید شرکت آلترا در اول ژوئن 2015 و به قیمت 16.7 میلیارد دلار است. مجموع دارایی‌های این شرکت تا پایان سال 2017، بالغ‌بر 123 میلیارد دلار است.[54]
[1]. http://www.nasdaq.com/symbol/fb/ownership-summary
[2]. https://www.fiercewireless.com/special-report/grading-top-8-u-s-wireless-carriers-third-quarter-2014?confirmation=123
[3]. http://fortune.com/2016/09/12/verizon-sensity-internet-of-things/
[4]. https://www.wired.com/2015/08/verizon-hum/
[6]. https://www.bizjournals.com/washington/stories/2006/01/23/daily9.html
[7]. www.businessinsider.com/yahoo-verizon-sale-approved-2017-6
[8]. https://globenewswire.com/news-release/2018/01/23/1299035/0/en/Verizon-closes-2017-with-strong-wireless-customer-growth-and-retention-well-positioned-in-new-markets.html
[9]. https://www.sec.gov/Archives/edgar/data/1652044/000119312515336577/d82837d8k12b.htm
[10]. http://saudigazette.com.sa/technology/bye-bye-google-hello-alphabet/
[11]. http://googleblog.blogspot.com/2015/08/google-alphabet.html
[12]. https://abc.xyz/investor/pdf/2017Q3_alphabet_earnings_release.pdf
[13]. https://markets.ft.com/data/equities/tearsheet/financials?s=GOOGL:NSQ
[14]. https://web.archive.org/web/20000408032804/http://www.time.com/time/poy/bezos5.html
[15]. https://www.nytimes.com/2017/06/16/business/dealbook/amazon-whole-foods.html
[16]. https://www.nasdaq.com/symbol/amzn/ownership-summary
[17]. https://web.archive.org/web/20140801055637/http://www.amazon.jobs/team-category/subsidiaries
[18].https://finance.google.com/finance?q=NASDAQ%3AAMZN&fstype=ii&ei=Xtt1WtnHJMXAuATksqu4Ag
[19]. www.telegraph.co.uk/technology/apple/11507451/Apple-celebrates-39th-year-on-April-1.html
[20]. https://books.google.com/books?id=Kt2HaliLi0EC&pg=PA245#v=onepage&q&f=false
[21]. googlepress.blogspot.com.es/2013/09/calico-announcement.html
[22]. https://www.wired.com/2006/06/judging-apple-sweatshop-charge/
[23]. http://www.chinalaborwatch.org/report/109
[24]. https://read.dukeupress.edu/south-atlantic-quarterly/article-abstract/112/1/172/3656/The-Labor-Question-in-China-Apple-and-Beyond?redirectedFrom=fulltext
[25]. https://www.reuters.com/article/us-china-foxconn-death/foxconn-worker-plunges-to-death-at-china-plant-report-idUSTRE6A41M920101105
[26]. http://uk.businessinsider.com/secret-filming-inside-apple-factory-bbc-panorama-2014-12
[27]. https://friendsoftheearth.uk/sites/default/files/downloads/tin_mining.pdf
[28]. http://www.newsweek.com/2015/02/13/where-apple-gets-tantalum-your-iphone-304351.html
[29]. https://www.usatoday.com/story/tech/2014/10/30/tim-cook-comes-out/18165361/
[30]. pdf.secdatabase.com/2624/0000320193-17-000070.pdf
[31]. https://www.cnsnews.com/news/article/michael-w-chapman/bill-gates-it-makes-sense-believe-god
[32]. https://www.usatoday.com/story/news/2013/06/06/nsa-surveillance-internet-companies/2398345/
[33]. https://thezog.info/list-summaries/
[34]. liquidr.com/company/leadership/bod.html
[35]. https://blogs.wsj.com/digits/2014/11/10/microsoft-chairman-thompson-joins-board-of-security-startup-illumio/
[36]. https://www.microsoft.com/en-us/Investor/earnings/FY-2017-Q4/press-release-webcast
[37]. https://www.bloomberg.com/news/articles/2017-12-13/tencent-fends-off-spotify-apple-in-china-s-battle-for-the-bands
[38]. https://books.google.com/books?id=24P3M4hrpWwC&pg=PA111#v=onepage&q&f=false
[39]. https://www.tencent.com/zh-hk/articles/1304851478070711.pdf
[40]. http://www.4-traders.com/TENCENT-HOLDINGS-LTD-3045861/company/
[41]. https://www.crunchbase.com/organization/tencent/investments/investments_list
[42]. https://web.archive.org/web/20090426022421/http://thechinaobserver.com/2009/01/tencent-more-than-qq-instant-messaging-in-china/
[43]. tencent.com/en-us/content/ir/rp/2011/attachments/201101.pdf
[44]. https://www.wsj.com/articles/tencent-agrees-to-acquire-clash-of-clans-maker-supercell-1466493612
[45]. https://www.tencent.com/en-us/system.html
[46]. pdf.secdatabase.com/419/0001193125-12-388590.pdf
[47].https://www.google.com/search?q=NASDAQ:CSCO&tbm=fin#scso=uid_qQ2dWuG7OYKjwALLmpPYBA_5:0
[48]. http://news.bbc.co.uk/1/hi/special_report/1998/04/98/microsoft/215645.stm
[49]. https://www.reuters.com/article/transmeta-lawsuit-intel/transmeta-settles-patent-suit-with-intel-idUSWNAS782620071024
[50]. https://www.cnet.com/news/what-intel-just-bought-for-1-25-billion-less-risk/
[51].https://web.archive.org/web/20081216122419/http://uk.reuters.com/article/technologyNews/idUKL1730607220080718?pageNumber=3&virtualBrandChannel=0
[52]. http://content.time.com/time/business/article/0,8599,1897913,00.html
[53]. https://www.marketwatch.com/story/intel-fined-255-million-by-south-korea-over-pc-incentives?dist=msr_2
[54]. https://www.google.com/search?q=NASDAQ:INTC&tbm=fin#scso=uid_NBqdWuv7KYTfwAKf8Yn4CA_5:0
مبانی مقام معظم رهبری درباره رسانه
مبانی امام خمینی(ره) درباره رسانه
اهمیت و ارزش اطلاعات
چگونه فعالیت در سرویس‌های وابسته به دشمن موجب تقویت اقتصادی آنان می‌شود؟
گوشیها اطلاعات شما را منتقل می‌کنند حتی اگر خاموش باشند!
رفتار خصمانه فیس‌بوک و اینستاگرام با کاربران ایرانی
سرقت هدفمند اطلاعات ایرانی ها و درآمدزایی با محرمانه ها توسط تلگرام
حجت الاسلام کهوند : بینش واقعبینانه مسئولین به حقایق رسانهها از فعالیت ناسالم جلوگیری می‌کند/ ترویج سواد رسانه، نقض غرض حاکمان رسانه است
تعریف فضای مجازی
مصاحبه با کارشناس فضای مجازی : حجت الاسلام محمد کهوند
اهمیت فضای مجازی در دنیای امروز
شرکت های سرمایه گذاری چند ملیتی؛ بلکراک
شرکت های سرمایه گذاری چند ملیتی؛ گروه ونگارد
شبکه ملی اطلاعات چیست و چه کاربردی دارد؟
شرکت های سرمایه گذاری چند ملیتی؛کپیتال گروپ
شرکت های سرمایه گذاری چند ملیتی؛مورگان استنلی